Avoirdupois sustav mjera
Avoirdupois sustav mjera je sustav za mjerenje mase koji se temelji na funti koja ima šesnaest unca. U službenoj upoterbi se nalazi u USA, iako se zadržao i u Kanadi i Ujedinjenom kraljevstvu neslužbeno, zbog navike stanovništva.
Povijest uredi
Riječ avoirdupois (/ˌævədəˈpɔɪz; ˌævwɑːdjuːˈpwɑː/ skr. avdp.)[1] je riječ koja dolazi iz starofrancuskog aveir de peis. Starofrancuska riječ ima svoje korijene u latinskom: habere što znači imati i pensum[2] - izvagati. U početku se riječ upotrebljavala za tip robe koja se prodavala vaganjem, a tek kasnije se ova riječ počinje upotrebljavati za sustav mjera koje su se upotrebljavale za mjerenje mase takve robe.
Izvorni oblik uredi
Ovo su veličine u izvornom obliku i :
| Tablica masenih veličina | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Jedinica | Odnos prema funti |
Primjedba | |||
| dram ili drahm | 1/256 | 1/16 unce | |||
| unca | 1/16 | 1/16 funte | |||
| funta ili librica | 1 | ||||
| kvintal | 100 | ||||
| tona | 2000 | 20 kvintala | |||
Britanske promjene uredi
Kada su stanovnici Britanije počeli upotrebljavati ovaj sustav, oni su ga modificirali tako da su uveli jednu novu veličinu. Dodana je stijena (stone) koja je određena da ima 14 Avoirdupois funti. Shodno tom određenju, promijenjene su vrijednosti četvrtine (quarter), stodijela ili kvintala (hundredweight), i tone.
Sljedeća tablica prikazuje vrijednosti Avoirdupois sustava danas.
| Tablica masenih veličina | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Jedinica | Odnos prema funti |
SI vrijednost |
Primjedbe | ||
| dram or drahm | 1/256 | ~1,772 g | 1/16 oz | ||
| unca (oz) | 1/16 | ~28,35 g | 1/16 lb | ||
| funta (lb) | 1 | ~453,6 g | |||
| stijena (stone) (st) | 14 | ~6,35 kg | |||
| četvrtina (quarter) (qtr) | 28 | ~12,7 kg | 2 st. Ponekad se zove duga četvrtina da bi se razlikovala od američke | ||
| stodio ili kvintal (hundredweight) (cwt) | 112 | ~50,8 kg | 4 qtr. Ponekad se zove dugi stodio da bi se razlikovao od američke | ||
| tona (t) | 2240 | 1016,047 kg | 20 cwt. Ponekad se zove engleska ili duga tona da bi se razlikovala od američke, koju se zove kratka tona i teži 907,185 kg.[3] | ||
Američki sustav mjera uredi
13 kolonija u Americi su primijenile Francuski sustav takav kakav je i bio.
| Tablica masenih veličina | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Jedinica | Odnos prema funti |
SI vrijednost |
Primjedbe | ||
| dram (dr) | 1/256 | ~1,772 g | 1/16 oz | ||
| unca (oz) | 1/16 | ~28,35 g | 1/16 lb | ||
| funta (lb) | 1 | ~453,6 g | |||
| četvrtina (qtr) | 25 | ~11,34 kg | 25 lb. Nije u široj upotrebi. | ||
| stodio (hundredweight) (cwt) | 100 | ~45,36 kg | 4 qtr. Ponekad se zove short hundredweight da bi se razlikovao od dugog stodijela. | ||
| tona (t) | 2000 | ~907,185 kg | 20 cwt. Ponekad se zove kratka tona da bi se razlikovao od duge tone.[3] | ||
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ↑ Avoirdupois [Avoirdupois]. thefreedictionary.com (engleski). Pristupljeno 19. prosinca 2022.
- ↑ Pensum - značenje [Pensum - značenje]. merriam-webster.com (engleski). Pristupljeno 19. prosinca 2022.