Vitlo: razlika između inačica
Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj
ubačen presjek manevarskog vitla |
m razdvojbe_za_Jedrilica_(plovilo) |
||
Redak 1:
[[Datoteka:Handy-winch.jpg|desno|120px|mini|'''Zidno vitlo s ručnim pogonom''']]
'''Vitlo''' - uređaj za dizanje tereta ili povlačenje, izvodi se u brojnim oblicima i veličinama zavisno o namjeni. Pogoni se ljudskom snagom ili bilo kojom vrstom motornog pogona, opet zavisno o namjeni i okolnostima uporabe ([[Benzinski motor|benzinskim]] ili [[diesel motor]]om, [[Elektromotor|elektromotorom]] ili [[Hidromotor|hidromotorom]]). Sastoji se od rotirajućeg bubnja na koji se namotava ili koji povlači [[uže]] ili lanac, kojim se direktno ili preko sustava [[kolotura]] podiže teret ili obavlja povlačenje ili izvlačenje. Najbitniji je sklop u sastavu većine [[dizalica]], [[kran]]ova, osobnih, teretnih i servisnih [[dizalo|dizala]] (liftova) i nezaobilazan mehanizam koji se u nekoliko inačica ugrađuje u [[brod]]ove, terenska vozila, [[jedrilica (plovilo)|jedrilice]] i dr. Koristi se i u [[šumarstvo|šumarstvu]] kod privlačenja [[drvo|drveta]] šumskim traktorima, koji imaju ugrađeno vitlo.
Između pogonskog motora vitla i bubnja za namatanje užeta uklopljen je zupčasti ili pužni [[reduktor]]. Odnos broja okretaja motora prema broju okretaja izlaznog [[vratilo|vratila]] reduktora zovemo '''prijenosnim odnosom'''. Što je on veći, sporije je okretanje izlazne osovine, ali je za isti odnos veći [[okretni moment]] izlaznog vratila u odnosu na okretni moment koga proizvodi motor.
Redak 18:
== Manevarsko vitlo ==
[[Datoteka:winch4.jpg|desno|mini|'''Presjek manevarskog vitla s pogonom ispod palube''']]
Poseban slučaj predstavljaju tzv. manevarska vitla koja mjesto bubnja za namatanje užeta imaju bubanj sa širokim, [[parabola|parabolično]] oblikovanim žlijebom, oko koga se uže samo dva do tri puta omota. Laganim potezanjem slobodnog kraja užeta, sporo rotirajući bubanj ostvaruje mnogostruko veću silu na kraju kojim se vrši povlačenje, npr. broda duž obale zbog preciznog pristajanja. Slična povlačna vitla malih dimenzija koriste se za dizanje [[Jedro|jedra]] na [[jedrilica (plovilo)|jedrilica]]ma. Ostvareno mnogostruko povećanje sile užeta postiže se zahvaljujući [[Trenje|trenju]]. Odnos između sile na opterećenom kraju užeta prema sili na slobodnom kraju iskazuje izraz:
[[Datoteka:Self-tailing Winch.jpg|desno|120px|mini|'''Vitlo za dizanje jedra''']]
| |||