Kumani: razlika između inačica

'''Kumani''' ili '''Polovci''' (mađ. Kunok, engl. Cumans, rus. Polovcy, bug. Кумани, rum. Cumani), takođetakođer poznati kao zapadni dio naroda Kipčak (Kumani) koji su živjeli u Kipčanskom kanatu.

Kumani su bili nomadsko pleme koje je nastanjivalo predjele sejverno od [[Crno more|Crnog mora]], duž rijeke Volge poznatog pod imenom Kumanija.

U predjele južne Ukrajine, nekadašnje Moldavije i Vlaške i dijela Transilvanije Kumani su ušli u 11. stoljeću. Jednom kada su zaposjeli ove predjele i učvrstili se, nastavili su upadati u na teritorije Bizantskog carstva, Kraljevine Mađarske i Kijevske Rusije. Mađarski kralj Ladislav prvi ih je porazio 1089. godine.

Svoju državu Kumani su proglasili u 11. stoljeću pod imenom Kumanija. To su bili teritoriji gdje se danas nalaze [[Moldavija]] i [[Vlaška]].

Pečenjezi, polunomadski narod koji je živio u jugozapadnim dijelovima Evroazije je dolazio u sukob sa Kumanima. Posljednji poznati sukob su imali 1094. kada su ih Kumani porazili. Mnogi Pečenjezi su ubijeni, a ostali su asimilovaniasimilirani od strane Kumana.

Kumani su također u 12. stole porazili Velikog princa Kijevske Rusije Vladimira Monomaka u bicibitci kod rekerijeke Stugne, ali su ih razbili Mongoli 1238. godine, posleposlije čega su se razišli po okolnim državama Vlaške, Moldavije, Mađarske, Bugarske i VizantijeBizanta.

PoslePoslije mnogomnogih sukoba sas Mađarima, većina Kumana, zajedno sas Jasima, je napustila Mađarsku i pridružila se svojim izbjeglim plemenima u Bugarskoj. Kumani koji su prebegliprebjegli u ruske stepe su se pridružile Mongolskim Zlatnim hordama.

U 13. stoljeću zapadni Kumani su prihvatili [[katoličanstvo]], u Mađarskoj su postali kalvinisti, Moldaviji (Gagauzi) su prihvatili pravoslavnu vjeru, dok su istočni Kumani prihvatili [[Islam]].

Utjecaj Kumana u početku je bio toliki da su u Moldaviji i Vlaškoj preuzimali Kumanska imena, ne samo običan narod nego čak i vladari. Međutim, vremenom su se asimilovaliasimilorali i preovladao je rumunskirumunjski uticajutjecaj i većina se u tim krajevima počela izjašnjavati kao RumuniRumunji.

UticajUtjecaj Kumana je veoma dugo ostao u Mađarskoj, sve do kraja 17. stoljeća. To se ogledalo u kumanskom jeziku i običajima koji su se održali u Mađarskoj kraljevskoj županiji Kunšag (Kunság)

Dok je sam kumanski narod bio asimiliran od strane ostalih naroda, njihovo ime se može sresti i danas u različitim oblicima i krajevima. Izvrsni primjeri za to su mesto Kumanovo u Makedoniji, zatim u Rumuniji Komanešti (Comăneşti) i u Bugarskoj Komana, kao i selo Kumane u opštiniopćini Novi Bečej u R. Srbiji. U Mađarskoj su prilikom naseljavanja na Mađarske teritorije u [[1238]]. godine imali svoju sopstvenuvlastitu upravu i teritorijateritorije, gde su bili kolonizirani, je dobila ime po njima Kunšag (Kunság) i u tom obliku je teritorija ostala poznata sve do 19. vekastoljeća.

Druga grupa Kumana je Palocka grupa. Ova grupa živi u sjevernoj Mađarskoj i južnoj Slovačkoj i ima specifičan [[dijalekt]]. Njihovo Kumansko podrijetlo nije dokumentirano ali ja govor potpuno isti pa ih lingvistijezikoslovci svrstavaju u istu grupuskupinu naroda.

Toponimi sa osnovom Kumanskog jezika se još mogu nači u RumunijiRumunjskoj u županijama Vaslui i Galaţi.

U krajevima gde je postojala asimilacija Kumana, česta su i prezimena koje u osnovi imaju naziv Kumani kao što su Kuman, Koman ili Kun [[Nadia Comăneci]], [[Otilia Coman]] i Nicolai Comănescu. U Bugarskoj prezime Kumanov i Makedonskamakedonska varijanta Kumanovski i najzad u Mađarskoj prezime Kun (Bela Kun).

Kumani, odnosno Polovci se pojavljuju u starom ruskom epu „[[Pjesma o Igorovom pohodu]]“ u kome je opisan pohod Igora Svjatoslavića protiv njih. Po motivima ovog epa[[ep]]a Aleksandar Borodin (dovršio ju je [[Nikolaj Rimski Korsakov]]) je napisao operu knez Igor čiji zaseban baletskibaletni dio čine tzv. Polovačke igre.