|
[[Datoteka:Amfilohije Radović.jpg|mini|desno|Amfilohije Radović]]
'''Amfilohije (Risto) Radović''' (rođen [[7. siječnja]] [[1938]]. godine u [[Donja Morača|Donjoj Morači]]) je crnogorsko-primorski [[mitropolit]] [[Srpska pravoslavna Crkva|Srpske pravoslavne Crkve]]. Jedan od zastupnika [[Svetosavski nacionalizam|svetosavskog nacionalizma]].
Risto Radović, sin Ćira i Mileve Radović, rođen je na Božić 7. januara 1938. godine u Barama Radovića u Donjoj Morači. Završio je Bogosloviju Svetog Save u Beogradu. Na Bogoslovskom fakultetu SPC u Beogradu diplomirao je 1962. godine. Pored teoloških nauka, na Filozofskom fakultetu u Beogradu, studirao je klasičnu filologiju.
Postdiplomske studije nastavlja u Bernu i Rimu. Odatle prelazi u Atinu, u kojoj, za vreme sedmogodišnjeg boravka, pored svakodnevne parohijske službe, uspeva da doktorira, a tezu, koju inače piše na grčkom jeziku, o Svetom Grigoriju Palami, brani uz najvišu moguću ocenu. Potom, godinu dana provodi na Svetoj gori, a onda je pozvan da predaje na Ruskom pravoslavnom institutu „Sveti Sergije“ u Parizu od 1974. do 1976, gde uz ostalih pet jezika koje je savladao, i koji mu odlično služe, usavršava i francuski jezik.
Po povratku, u Beogradu je biran za dekana Bogoslovskog fakulteta i vanrednog profesora, krajem 1985. izabran je za episkopa banatskog sa sedištem u Vršcu, odakle je uoči Božića 1991. godine došao i na Cetinju ustoličen za mitropolita crnogorsko-primorsko-skenderijskog-brdsko-zetskog i pećkog trona egzarha.
Ustoličen je u veoma teško vreme. Nakon duge komunističke vlasti mnoge crkve su bile zapuštene, a broj sveštenika je umanjen, a čitave generacije su bile pod dejstvom komunističke ideologije.[1] Amfilohije je podstakao obnovu crkvi i manastira i povećao broj sveštenika. Pokrenuo je 1992. glasilo Crnogorsko-primorske mitropolije „Svetigora“, a pokrenuo je i široku izdavačku aktivnost.[2] Tokom 1998. pokrenuo je i radio „Svetigora“.
U Crnoj Gori se početkom 1990-ih javlja pokret za obnovom autokefalnosti nekadašnje Crnogorske mitropolije u formi Crnogorske pravoslavne crkve, čije pripadnike predstavnici SPC nazivaju „antisrpskim grupacijama“ [3]. Po prvi put u istoriji njegove Mitroplije 1993. mitropoliju su posetila dva glavna patrijarha, carigradski i ruski.[4] Te iste godine po prvi put je Sveti Arhijerejski Sabor Srpske pravoslavne crkve održan u Mitropoliji crnogorsko-primorskoj.[5]
Tokom rata u Hrvatskoj mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije je u jesen 1991. obilazio crnogorske pripadnike JNA koja je vršila opsadu Dubrovnika. Novembra 1991. godine Amfilohije je epskom pesmom „Mojkovačka bitka“ izvođenom uz gusle hrabrio rezerviste podgoričke brigade „Veljko Vlahović“ na dubrovačkom ratištu. Amfilohije je na Petrovdan 1991. godine u cetinjskom manastiru primio Željka Ražnatovića Arkana i njegovu paravojnu formaciju „Tigrovi“.[6]
Godine 1996. Radović je uredio zbornik „Jagnje Božije i zvijer iz bezdana“ [7], u kome se izlaže pravoslavna filozofija rata.[traži se izvor od 01. 2010.]
Odnosi između crnogorskog mitropolita Amfilohija i vlasti Crne Gore su bivali sve hladniji zbog njihovog opredeljenja za nezavisnost. Radović veoma oštro kritikuje postojanje Crnogorske pravoslavne crkve, koju naziva, „zloćudnom izraslinom“, „nekrofilskom“, „bezbožničkom“. U leto 2005. godine Amfilohije je organizovao spektakularnu akciju kojom je na vrh planine Rumije helikopterom podgoričkog garnizona postavljena metalna crkva.[6]
Amfilohijevo [[Političko djelovanje Srpske pravoslavne crkve|političko djelovanje u okviru Srpske pravoslavne crkve]] izaziva brojne [[kontroverza|kontroverze]] u javnosti zbog [[Velika Srbija|velikosrpskog]] [[nacionalizam|nacionalizma]], negiranja [[Crnogorci|crnogorskog naroda]] i [[Crna Gora|državnosti]], reafirmacije [[četnici|četništva]] kao i zbog protivljenja [[Europa|europskim]] integracijama.
Tijekom [[Raspad SFRJ|raspada SFRJ]] bio je u bliskim odnosima sa [[Radovan Karadžić|Radovanom Karadžićem]] i [[Željko Ražnatović Arkan|Željkom Ražnatovićem Arkanom]].
Bibliografija
Dela:
„Tajna Svete Trojice po učenju Grigorija Palame“, studija na grčkom, 1973. (Doktorska disertacija);
„Smisao liturgije“, studija na grčkom, 1974,
„Tumačenje Starog Zaveta kroz vekove“, Beograd, 1979. g.;
„Sinaiti i njihov značaj u Srbiji XIV vijeka“, studija, 1981;
„Filokalijski pokret XVIII i početkom XIX vijeka“, studija na grčkom, 1982;
„Osnove pravoslavnog vaspitanja“, studije 1983;
„Duhovni smisao hrama Svetog Save“, Beograd 1987,
„Vraćanje duše u čistotu“, besjede, razgovori, pogledi, Podgorica, 1992,
„Istorijski presjek tumačenja Starog zavjeta“, Nikšić, 1995.
Prevodi:
Episkop Nikolaj: „Kasijana“, roman, sa srpskog na grčki 1973.
Justin Popović: „Žitije Svetog Simeona i Save“, sa srpskog na grčki 1974; Starac Arsenije Kapadokijski, sa grčkog na srpski, "Premudrosti Solomonove" i brojna druga dela i članci, besede.
{{mrva-biog}}
| 