Wikipedija

Iranski kalendar: razlika između inačica

Pregledaj povijest
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Djelomično preveo, ima još puno posla ali kasnije...
Redak 1:
{{Kalendari}}
{{prijevod}}
'''Iranski kalendar''' ([[persijskiPerzijski jezik|persijskiperz.]]: سالنمای هجری خورشیدی), poznat i kao '''PersijskiPerzijski kalendar''' ili '''''Jalāli'' kalendar''' ("Dželalov"). To je [[solarni kalendar]] koji se danas koristi u [[Iran]]u i [[Afganistan]]u. Počinje svake godine naprecizno prolećnuodređenom ravnodnevicu[[Ravnodnevnica|ravnodnevicom]] precizno određenuu astronomskim osmatranjimapromatranjima iz [[Teheran]]a (oko 52,5° istočne g.d., po kojem je određeno i Iransko standardno vremevrijeme) i [[Kabul]]a, što ga čini preciznijim od [[gregorijanskiGregorijanski kalendar|gregorijanskog kalendara]] ali je i teže odrediti kada će biti neki datum.
 
Džalali kalendar uveo je uveo [[Seldžučko CarstvoSeldžuci|seldžučki]] sultan [[JalalDžalal al-Din Malik ShahŠah I.]] 15. marta/ožujka 1079. n.e., na osnovu preporuka komitetaudruge astronoma, međuiz kojimacarske jepromatračnice biou iprijestolnici [[Omar KhayyamIsfahan]]u, primeđu carskojkojima opservatorijije ubio prestonicii [[IsfahanOmar Hajam]].<ref name=mactutor>.
{{cite web
|title = Omar Khayyam
Redak 9:
|publisher =The MacTutor History of Mathematics archive
}}
</ref> Kalendar je posedovaopredstavljao najpreciznije izračunatu solarnu godinu tog doba, a proračuni mesecamjeseca su počivali na prolasku suncaSunca kroz [[zodijak,]] čime su integrisaneintegrirane ideje iz [[Surya Siddhanta|Surya Siddhante]]-e (Indija 4. stoleća n.e.). Od [[1258Indija]]. su uključene neke ideje iz, [[Kineski4. kalendar#Kinesko-ujgurski kalendar|Kinesko-ujgurskog kalendarastoljeće]]). Ovaj, Dželalov, kalendar je ostao u upotrebi osam stolećastoljeća, a revidiran je [[1925.]]. godine poveljom iranskog[[iran]]skog Medžlisa kako bi imao pravilnije dužine mesecimjeseci.
 
==Struktura kalendara==
===Nova godina===
{{glavni|Novruz}}
Iranska kalendarska godina počinje kada i prolećeproljeće na severnojsjevernoj hemisferi: u ponoć između dva uzastopna [[solarno podne|solarna podneva]] koja obuhvatajuobuhvaćaju trenutak severnesjeverne prolećneproljetne ravnodnevice, odnosno kada [[Sunce]] prelazi nad severnusjevernu hemisferu. Ono prvo podne pripada poslednjem danu stare godine, a ono drugo prvom danu nove godine, što je praznik [[Norouz]]. Prvi dan kalendara je i dan najvećih svečanosti u Iranu, Afganistanu i susednim krajevima, zove se [[Norouz]] (''no'' (novi) i ''rouz'' (dan) - "novi dan"). To je najčešće [[21.3.|21. marta/ožujka]], moguće je i 20.3. i ređe 22.3.
 
Era se računa od [[Hidžra|Hidžre]]. Broj godine se dobija tako što se od godine naše ere oduzme 621 u periodu između iranske i međunarodne nove godine, odn. 622 između međunarodne i iranske n. g.
Line 221 ⟶ 222:
|12 || Esfand || [[20.2.]]-[[19.3.]] ili [[20.3.]]
|}
 
 
Sistemi solarnih kalendara tipično koriste [[prestupna godina|prestupne godine]] i to po jednu svake četiri godine, čime se svakoj godini dodaje 0,25 dana, čime se malo preteruje. Zato persijski kalendar uvodi jedan 5-godišnji interval za prestupnu godinu nakon svakih sedam 4-godišnjih intervala. Obično se sledi 33-godišnji ciklus prekidan povremeno jednim podciklusom od 29 ili 37 godina i to u nadciklusu od 2820 (=21×128 + 132) godina, sa strukturom 21 × (29 + 3×33) + (29 + 2×33 + 37) godina.
Redak 312:
Ipak, zbog promenljivosti trajanja meseca i teškoće izračunavanja kalendara, iranski kalendar je pojednostavljen [[1925]]. (1304. AP).
 
===Iranska kalendarska reforma (1925.)===
Drugi iranski Medžlis (''Majlis'') je [[21.2.|21.]] februara/veljače [[1911]]. pokušao da u zvaničnoj upotrebi propiše korišćenje pojednostavljenog solarnog kalendara. Sadašnji iranski kalendar je zakonski usvojen [[31.3.|31. marta/ožujka]] [[1925]]. u prvim godinama [[dinastija Pahlavi|dinastije Pahlavi]]. Zakonom je rečeno da prvi dan godine "u pravoj solarnoj godini" treba biti na prvi dan proleća, "kako je nekada bilo" (کماکان). Takođe je fiksiran broj dana u svakom mesecu, koji je ranije varirao sa [[tropski zodijak|tropskim zodijakom]]. Vraćena su stara persijska imena, koja se i danas koriste. Početak ere je postavljen na [[622]]. (godinu [[Hidžra|Hidžre]]). Odbačeni su 12-godišnji ciklusi, preuzeti iz [[Kineski kalendar#Kinesko-ujgurski kalendar|Kinesko-ujgurskog kalendara]], do tada često, mada nezvanično, u upotrebi.
 
Redak 337:
* [http://www.iranian.com/History/April99/Months/index.html Meaning of the names of the months in the Persian Calendar]
 
[[Kategorija:Iran]]
[[Kategorija:Kalendar]]]
 
[[af:Irannese kalender]]
Dobavljeno iz "https://hr.wikipedia.org/wiki/Iranski_kalendar"