Inačica od 23. veljače 2011. u 02:17 uredi ChuispastonBot (razgovor \| doprinosi) 14.909 edits m r2.7.1) (robot Mijenja: es:Península ibérica ← Starija izmjena		Inačica od 8. ožujka 2011. u 05:06 uredi ukloni ovu izmjenu Pepito hr (razgovor \| doprinosi) 314 edits Nema sažetka uređivanja Novija izmjena →
Redak 1: [[Slika:Iberian peninsula.jpg\|mini\|300px\|~~Satelitski~~Satelitska ~~snimak~~snimka ~~Pirinejskog~~Pirenejskog poluotoka]] '''~~Pirinejski~~Pirenejski poluotok''' ([[španjolski jezik\|špa.]] i [[portugalski jezik\|port.]] ''Península Ibérica'') je poluotok na krajnjem jugozapadu [[Europa\|Europe]], odjeljen od [[Francuska\|Francuske]] planinskim lancem [[Pireneji\|Pireneja]] po kojem je dobio ime. Poznat je i pod nazivom ''Iberski poluotok'', a nazvan je po starom narodu ([[Iberi]]), koji je u davnoj prošlosti naseljavao jedan dio poluotoka. Danas se na njemu nalaze države [[Španjolska]] i [[Portugal]], te [[britanski prekomorski teritorij]] [[Gibraltar]]. == Zemljopisni podaci == Redak 50: [[Arapi]] i njihovi saveznici islamizirani sjevernoafrički [[Mauri]] ([[Moriski]](, početkom VIII st. prodiru preko [[Gibraltarski tjesnac\|Gibraltarskog tjesnaca]]. U lipnju 711. vojska Arapa i Berbera kod Jerez de la Frontera (u blizini današnjeg Cadiza) pobjeđuje vizigotsku vojsku. Po arapskom vojskovođi Tariku dobio je ime [[Gibraltar]] (Gabal-al-Tarik). U islamskoj vojsci bile su i [[Židovi\|židovske]] čete, a lokalni Židovi, koji su bili izloženi stalnim progonima, pružali su pomoć njegovoj vojsci. Toledo je Tarik zauzeo [[712]]. bez borbe, nakon što su plemići i biskupi pobjegli, a Židovi mu otvorili vrata grada. Osnivaju '''emirat Al-Andaluz''', čije je sjedište [[Córdoba (grad u Španjolskoj)\|Córdoba]]. Dio Vizigota održao se na sjeverozapadu u [[Asturija\|Asturiji]]. U pokušaju prodora preko [[~~Pirineji~~Pireneji\|~~Pirineja~~Pireneja]] Arape je zaustavio [[Franci\|franački]] majordom [[Karlo Martel]] pobjedama u [[bitka kod Poitersa\|bitci kod Poitersa]] [[732]]. i [[bitka kod La Bere\|kod La Bere]] [[737]]. g. Sukob između [[Abasidi\|Abasida]] i [[Omejida\|Omejidi]] dovodi do raskola jedinstvene arapske države pod vlašću [[kalif]]a iz [[Bagdad]]a. Istrijebljeni u ostalim arapskim zemljama 750.g, Omejidi zadržavaju vlast jedino na Pirenejskom poluotoku. Redak 100: Osvojivši [[Toledo]], kršćani su zaplijenili i bogatu toledsku biblioteku. Protivno ranijim običajima (koji je bio čest i kod kršćana i kod muslimana, pa su tako i jedni i drugi pridonijeli uništenju [[Aleksandrijska biblioteka\|Aleksandrijske biblioteke]]) nisu spalili nađene spise; sačuvali su ih, proučavali i prevodili na latinski. Veliki značaj imali su židovski učenjaci, koji su dobro vladali hebrejskim, latinskim i arapskim jezikom. Kršćanski vladari nastavili su raniju arapsku tradiciju tolerancije (koja u arapskom svijetu nazaduje), tako da su i kršćanski i islamski učenjaci dolazili u dodir i raspravljali o teologiji, filozofiji i drugim temama. Osobito značajno bilo je prevođenje s arapskog na latinski spisa [[Aristotel]]a i drugih grčkih autora, koji su na zapadu bili izgubljeni. [[Toma Akvinski]] i drugi [[Skolastika\|skolastičari]] XIII-XIV. st. poznavali su Aristotela, zahvaljujući učenjacima s ~~Pirinejskog~~Pirenejskog poluotoka, Aristotela jedino u prijevodu na latinski; tek u XV. st. počinju se na zapadu proučavati i grčki izvornici. Vrhunac i "jesen" intelektualnog stvaralaštva na arapskom djelu ~~Pirinejskog~~Pirenejskog poluotoka predstavlju dvojica velikih učenjaka: Arapin [[Ibn Rušd]] (Averroës) i Židov [[Majmonid]]. Obojica žive u [[Cordoba\|Cordobi]] u XII. st. Obojica međutim dolaze pod udar vjerske reakcije i bivaju protjerani. U isto vrijeme, kršćanski vladari kao što su [[Alfons VI. Hrabri]] i [[Alfons X. Mudri]], poticali su međusobnu toleranciju i preuzimanje arapskih znanja i dostignuća. Već ranije, jedan od pionira takvog prilaza bio je [[Gerbert od Aurillaca]], papa ''[[Silvestar II.]]'' (998-1003).

Pirenejski poluotok: razlika između inačica