Inačica od 23. travnja 2012. u 09:43 uredi MerlIwBot (razgovor \| doprinosi) 74.025 edits m robot Uklanja: fr:NOx (chimie) (deleted) ← Starija izmjena		Inačica od 5. travnja 2013. u 19:41 uredi ukloni ovu izmjenu Pseudoznanstvenik (razgovor \| doprinosi) 1.048 edits Nema sažetka uređivanja Novija izmjena →
Redak 1: '''Dušikovi oksidi''' su niz spojeva [[dušik]]a i [[kisik]]a opće formule NOx (x = 0,5 do 2) koji nastaju oksidacijom atmosferskoga dušika pri visokim temperaturnim izgaranjima (industrijski procesi, automobilski motori) ili pod utjecajem elektromagnetskoga izboja (munje, kozmetičke zrake). ~~'''Dušikovi oksidi''' binarni su spojevi [[dušik]]a i [[kisik]]a. To su:~~ * [[dušikov monoksid]] (NO; dušikov(II) oksid) - bezbojan plin, u vodi slabo topljiv, otrovan. * [[dušikov dioksid]], NO<sub>2</sub>▼ * [[dušikov(I) oksid]], N<sub>2</sub>O▼ * [[didušikov trioksid]], (N<sub>2</sub>O<sub>3</sub>; dušikov(III) oksid) - postojan je samo pri niskim temperaturama. Anhidrid je dušikaste kiseline (HNO<sub>2</sub>). * [[didušikov tetraoksid]], N<sub>2</sub>O<sub>4</sub>▼ * [[didušikov pentoksid]], (N<sub>2</sub>O<sub>5</sub>; dušikov(V) oksid) - pri sobnoj je temperaturi bezbojna nestabilna čvrsta tvar. Anhidrid je dušične kiseline (HNO<sub>3</sub>). Osim dušikova(I) oksida (N<sub>2</sub>O), svi dušikovi oksidi, prisutni u atmosferi, u manjoj su ili većoj mjeri otrovni i nadražuju ljudske dišne organe.<br /> Važnu skupinu dušikovih spojeva čine mnogobrojni oksidi u kojima dušik ima pozitivne oksidacijske brojeve od I do V.<br />▼ Oni su glavna komponenta zagađenja atmosfere, uključeni u stvaranje [[Kisele kiše\|kiselih kiša]] i [[Fotokemijski smog\|fotokemijskoga smoga]] te stvaranje i razgradnju ozonskoga sloja u [[Stratosfera\|stratosferi]]. U prirodnom ciklusu dušika, dušikovi oksidi su bitna sastavnica nitrifikacije.<br /> Najpoznatiji dušikovi oksidi su dušikov(II) oksid (NO; dušikov monoksid) i dušikov(IV) oksid (NO2; dušikov dioksid) nastaju reakcijom dušika s kisikom u električnom luku. Ista reakcija se događa u atmosferi pojavom munje.▼ ▲Važnu skupinu dušikovih spojeva čine mnogobrojni oksidi u kojima dušik ima pozitivne oksidacijske brojeve od I do V~~.<br />~~: * [[dušikov(I) oksid]] (N<sub>2</sub>O, didušikov oksid, zastarjeli nazivi ''dušikov oksidul'' i ''dušikov suboksid'', tzv. ''rajski plin''), * [[dušikov(II) oksid]] (NO; dušikov monoksid ), * [[dušikov(III) oksid]] (N<sub>2</sub>O<sub>3</sub>; didušikov trioksid), ▲* [[dušikov(IV) ~~dioksid~~oksid]], (NO<sub>2</sub>; dušikov dioksid), ▲* [[dušikov(IV) oksid]], (N<sub>2</sub>O<sub>5</sub>; didušikov pentoksid), ▲* [[didušikov ~~tetraoksid~~tetroksid]], (N<sub>2</sub>O<sub>4</sub>) ▲~~Najpoznatiji dušikovi oksidi su dušikov~~Dušikov(II) oksid ~~(NO; dušikov monoksid)~~ i dušikov(IV) oksid ~~(NO2;~~vrlo ~~dušikov~~su ~~dioksid)~~otrovni i nastaju reakcijom dušika s kisikom u električnom luku. Ista reakcija se događa u atmosferi pojavom munje. Dušikov trioksid i didušikov pentoksid [[anhidrid]]i su [[Dušikasta kiselina\|dušikaste]] (odnosno [[Dušična kiselina\|dušične]]) kiseline. <gallery> Line 16 ⟶ 21: Datoteka:Nitrous-oxide-3D-vdW.png\|<center>Dušikov suboksid, N<sub>2</sub>O</center> Datoteka:Dinitrogen-trioxide-3D-vdW.png\|<center>Didušikov trioksid, N<sub>2</sub>O<sub>3</sub></center> Datoteka:Dinitrogen-tetroxide-3D-vdW.png\|<center>Didušikov ~~tetraoksid~~tetroksid, N<sub>2</sub>O<sub>4</sub></center> Datoteka:Dinitrogen-pentoxide-3D-vdW.png\|<center>Didušikov pentoksid, N<sub>2</sub>O<sub>5</sub></center> </gallery> Line 22 ⟶ 27: {{mrva}} ==Izvori== * [[Hrvatska enciklopedija]], Broj 3 (Da-Fo), str. 314.. Za izdavača: Leksikografski zavod Miroslav Krleža, Zagreb 2001.g. ISBN 953-6036-33-9 <!-- interwiki --> [[ar:أكسيد نيتروجين]] [[bg:Азотни оксиди]] Line 40 ⟶ 49: [[zh:氮氧化物]] [[Kategorija:Kemija]] [[Kategorija:Kemijski spojevi]]

Dušikovi oksidi: razlika između inačica