Južnoslavenska ideja: razlika između inačica

Na početku XX. stoljeća politika vodećih snaga Monarhije u očuvanju dualizma ušla je u krizu. Zahtjevi [[Kraljevina Ugarska u dvojnoj monarhiji|mađarske opozicije]] za većom samostalnošću [[ugarska|Ugarske]] stvorili su procjep kroz koji su nastupale nove političke snage, osobito u Hrvatskoj, a [[Kraljevina Srbija|prevrat u Srbiji 1903.]] i dolazak [[karađorđevići|Karađorđevića]] značio je zaokret srpske politike od [[austro-Ugarska|Austro-Ugarske]] prema [[Rusko Carstvo|Rusiji]]. [[Politika novoga kursa|Politika »novoga kursa«]], koju su pokrenuli dalmatinski pravaši, prihvativši ideju jugoslavenskog etničkog jedinstva a zadržavši pritom ideju hrvatskoga nacionalnog suvereniteta, okupila je ideološki različite hrvatske i srpske snage u [[trojednica|Banskoj Hrvatskoj]] i [[Kraljevina Dalmacija|Dalmaciji]] oko ideje povezivanja svih jugoslavenskih zemalja protiv [[njemački prodor na istok|njemačkoga prodora]]. Na toj politici, koja je u prvoj etapi trebala postići što samostalniji položaj Hrvatske u Austro-Ugarskoj Monarhiji i učiniti ju čimbenikom ujedinjavanja jugoslavenskih naroda u Monarhiji, oblikovana je [[Hrvatsko-srpska koalicija]] pod vodstvom [[Frano Supilo|Frana Supila]] i [[Svetozar Pribićević|Svetozara Pribićevića]]. Vodeće političke snage Srbije, među kojima je najznačajnija [[Narodna radikalna stranka|Radikalna stranka]] [[Nikola Pašić|Nikole Pašića]], zastupale su program ujedinjenja srpskog naroda, kojemu su temeljne odrednice bile pripajanje [[Bosna i Hercegovina u Austro-Ugarskoj|BiH]], stjecanje sjeverne Albanije kao izlaza Srbije na more i ujedinjenje s [[Kraljevina Crna Gora|Crnom Gorom]], pa je za njih jugoslavenska koncepcija bila dobrodošla kao instrument slabljenja Austro-Ugarske Monarhije i time ispunjenja srpskoga nacionalnog programa. [[Aneksija Bosne i Hercegovine|Austrougarskom aneksijom BiH]] (1908.), [[Friedjungov proces|sudskim procesom]] Hrvatsko-srpskoj koaliciji (1909.) i [[balkanski ratovi|balkanskim ratovima]] (1912.–1913.), južnoslavenska ideja definitivno se oblikovala u program stvaranja samostalne jugoslavenske države, koji može provesti [[Kraljevina Srbija|ojačana Srbija]] u izravnome sukobu s [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarskom Monarhijom]].