|
| vjera = [[Pravoslavlje]]
}}
'''Stefan Lazarević''' ([[Kruševac]], [[1377.]] - Crkvine kod [[Mladenovac|Mladenovca]], [[1427.]]) je, bio je [[Srbija|srpski]] prosvijećeni vladar (udeoni [[Knez|knez]], potom priznati [[Despot|despot]]) (1402.-[[1427.]]), [[vitez]], mecena i književnik, prvi među jednakima [[Kršćanstvo|kršćanskoga]] [[Red zmajskih vitezova|Zmajevog reda]]. Bio je sin kneza [[Lazar Hrebeljanović|Lazara]] i [[Kneginja Milica|kneginje Milice]]. Bio je umjetnik u duši, veliki knjigoljubac i renesansni prosvijećeni tiranin; pod njim je izvršen literarni i umjetnički raskid s [[Nemanjići|nemanjićkom]] tradicijom, započinje nesuđeninesuđeno periodrazdoblje [[Renesansa|renesanse]] u srpskoj književnosti, pod njim je procvjetala slobodnija [[Resavska škola|resavska škola]]. Stefan Lazarević se smatra najznačajnijom [[Srbi|srpskom]] ličnošćuosobnošću poznogkasnog [[Srednji vijek|srednjeg vijeka]].
== Životopis ==
Od početka svoje uprave kao [[oblasni gospodar]] 1393. godine, mladi Stefan Lazarević je bio je [[Osmansko carstvo|osmanski]] vazalni [[Feudalizam|feudalac]]. Na strani [[Osmanlije|Osmanlija]], sudjelovao je kao [[vazal]] u tri bitke za [[sultan]]a [[Bajazid I.|Bajazida I.]] U [[Vlaška|Vlaškoj]] se 1395. godine borio u [[Bitka na Rovinama|Bitki na Rovinama]] 1395. godine, gdje su osmanlijske vojne pretrpjele od [[Rumunji|Rumunja]] vojvode Mirčea Starijeg pretprjele značajne gubitke. Ostaje pitanje srpske sabotaže u bitki, no Lazarevićevi saborcisuborci, Srbi vazalni Osmanima, kralj [[Marko Mrnjavčević]] poznatiji kao ''Kraljević Marko'' u narodnoj epici i gospodar [[Konstantin Dragaš|Konstantin Dejanović-Dragaš]], poginuli su obojica tada. Eliminacija najvećih suparnika među Srbima u boju je otvorila je put knezu Stefanu sa svojeza nametanje za srpskog vlastodršca. Osmanlijska imperija je prešla je u defanzivudefenzivu i odlučujuća bitka se protiv udruženih europskih križara odvila sljedeće, 1396. godine, [[Bitka kod Nikopolja|kod Nikopolja]]. Srpska teška konjica koju je vodio 19-godišnji sin "Cara Lazara" pokazala se pokazalaje presudnom u taktičkom nadmašivanju [[Žigmund Luksemburški|naoružanih snaga Žigmunda Luksemburškog]]. Međutim, nakon [[Bitka kod Angore|bitke kod Angore]] [[1402.]] godine, kada su [[Tatari]] porazili [[Otomansko carstvo|tursku]] i srpsku vojsku, i smrti sultana [[Bajazid I.|Bajazida I.]], Stefan Lazarević okrenuo se okrećeje europskim državama i postajepostao je [[Ugarska|ugarski]] vazal.
[[1402.]] godine od [[bizant]]skog je cara dobio titulu despota, čime Srbija postaje despotovina. [[Žigmund Luksemburški]] mu je predao na upravu razrušenu [[Beograd]]sku tvrđavu, koju je on obnovio i 1403. godine proglasio svojom prijestolnicom. [[1408.]] godine postajepostao je član križarskog viteškog reda Zmaja. [[1411.]] godine, nakon rata protiv [[Bosna|Bosne]], Žigmund mu daje na upravljanje osvojenu [[Srebrenica|Srebrenicu]], poznatu po rudnicima srebra.
Pošto nije imao djece, [[1426.]] godine na saboru u Srebrenici proglašava sestrića [[Đurađ Branković|Đurđa Brankovića]] za svog nasljednika.
Umro je [[1427.]] godine kod mjesta [[Crkvine]], zaseoku sela Markovac u općini Mladenovac u sjevernoj [[Šumadija|Šumadiji]].
== Nasljeđe ==
Suvremenici Stefana Lazarevića su ga veličali kao vrlo kulturnog čovjeka i poistovjećivali sas Ptolomejem, pa čak ga i uzdizali iznad njega samog.
{{citat|..po darovima i milostima novi [[Kir Veliki|Kir]], po slatkorječivosti drugi [[Manaseh od Jude|Manaseh]], po prosvetoljublju naličio je na premudroga [[Salomon]]a, među onima koji su vrijedno ispitivali božanstvene stare i nove spise sličan je [[Ptolemej I. Soter|Ptolemeju]], onom koji je poslije Aleksandra Filipova vladao Egiptom i preveo i preložio cijeli Stari Zavjet od jevrejskoga na jeladski.}}
== Vanjske poveznice ==
* {{srp oznaka}} [http://www.balkanmagazinspc.netrs/kolumnasr/istorija/despot_stefan_lazarevic.xhtmlsveti_stefan_despot_srpski DespotSveti Stefan Lazarevićdespot srpski] (balkanmagazinspc.netrs)
* {{srp oznaka}} Tamara Ognjević, [http://www.sv-jelisavetabalkanmagazin.org.yunet/holidays_alone.php?ArticleId=%20319 Sv.istorija/cid170-17925/despot-stefan-lazarevic Despot Stefan VisokiLazarević] (balkanmagazin.net)
* {{srp oznaka}} [httphttps://www.dijasporarastko.nurs/srpskibogoslovlje/njvk/srpsko_pesnistvo_cslovo_ljubve.html#ljubav Despot Stefan Lazarević: Slovo ljubaviljubve] (rastko.rs)
{{GLAVNIRASPORED:Lazarević, Stefan}}
[[Kategorija:Lazarevići]]
[[Kategorija:Srpski vladari]]
| 