Bitka na Lijevča polju: razlika između inačica

Beogradski historičar [[Milan Radanović]] u svojoj knjizi "Kazna i zločin: snage kolaboracije u Srbiji" iz 2015. god. (izdanje ljevičarskog "Rosa Luxemburg Stiftung Southeast Europe") osporava narativ o sukobu [[Hrvatske oružane snage|HOS]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] na Ljevča polju kao značajnoj bitci. On ipak konstatira da je bila riječ o većem sukobu, u kojemu su četničke snage razbijene i uglavnom zarobljene: "... insistiranje na tezi o Bici na Lijevče polju ima za cilj da hrani stereotip kod srpskih i hrvatskih nacionalista o nekakvom velikom ratnom sukobu između četnika i ustaša, s obzirom na to da je očigledno da su se te dve formacije od sredine 1942. do kraja rata odnosile sa međusobnom tolerancijom, najčešće izbegavajući oružanu borbu, uz povremene sukobe, ali i uz povremeno borbeno sadejstvo i još češće druge oblike saradnje protiv snaga NOVJ... Domaća istoriografija prihvata brojku od '2.700 ranjenika i bolesnika (najvećim dijelom od tifusa)' iz redova crnogorskih četnika i izbeglica koji su krajem marta 1945, preko Slavonskog Broda, prebačeni u Staru Gradišku, nakon potpisivanja sporazuma u Zagrebu... prema nekim izvorima taj broj je bio, ipak, prilično manji i iznosio je oko 800... koji su po prijemu injekcija i lekarske pomoći upućeni u Slavoniju na oporavak. Ovo ljudstvo je bilo spašeno i, po kazivanju, vodila se o njima prilična nega... Nakon prebacivanja ranjenika i bolesnika u Staru Gradišku, na području Motajice, boravilo je oko 5.000-6.000 četnika pod Đurišićevom komandom... Partizanski izvori navode da su borbe na Lijevče polju, između četnika i ustaša, uz prekide, trajale dva dana, što potvrđuju i memoarski zapisi pripadnika četničke emigracije... U bezizlaznoj situaciji, Đurišić i njegovi oficiri odlučili su da se sa oko 600-700 boraca prebace natrag na desnu obalu Vrbasa, a da ostatak, odnosno većina boraca i izbeglice, prihvate poziv Drljevićevih emisara, odnosno poziv na predaju, i evakuišu se za Staru Gradišku... dnevnom izveštaju Glavnog stožera Ministarstva oružanih snaga NDH ... (14. april 1945), sumiraju se podaci iz izveštaja 7. hrvatske divizije Oružanih snaga NDH o borbama sa crnogorskim četnicima na Lijevče polju. 'Poginuo je 331 četnik, velik broj ih je ranjen, a 9.538 ih se predalo, među kojima i 3.241 izbjeglica. Naši su gubitci mali, svega tri poginula i osam ranjenih, zbog upotrebe topničtva, oklopnih kola i samovoza.' U izveštaju se dalje navodi da se 'skupina od 3.000' preostalih četnika pod Đurišićevom komandom u noći 11-12. aprila prebacila na levu obalu Vrbasa...Navođenje uveličanih protivničkih gubitaka i umanjenih vlastitih gubitaka karakteristično je za izvore ustaške provenijencije tokom celog Drugog svetskog rata...Navedene izvore ustaškog porekla demantuje dnevni izveštaj nemačke Komande kopnene vojske (Vermahta) od 9. aprila 1945, u kom se navodi da se jedinicama potčinjenim toj komandi na području Bosanske Gradiške (reč je o jedinicama iz sastava Oružanih snaga NDH), predalo 5.500 četnika... Nakon nekoliko dana boravka u Staroj Gradiški, Đurišić i njegovi oficiri pokušali su samovoljno da izvedu iz tvrđave vojnike pod njihovom prethodnom komandom, u čemu su ih osujetile ustaše koje su razoružale crnogorske četnike, nakon čega je vojni sud, formiran pod ustaškim patronatom od dojučerašnjih Đurišićevih četnika, sada lojalnih crnogorskom separatističkom lideru Sekuli Drljeviću, odlučio ko je podoban za prihvat u CNV, a ko je nepouzdani element koga treba prepustiti ustaškim egzekutorima. U ovu drugu kategoriju vojni sud je svrstao, prema podacima emeigrantskeemigrantske memoaristike, oko 130-150 crnogorskih četničkih oficira i politički angažovanih ličnosti, na čelu sa Đurišićem, koji su u očima crnogorskih separatista važili za nepouzdane, odnosno za nosioce prosrpske politike."<ref>Milan Radanović, op. cit., str. 485-493</ref>