Legenda: razlika između inačica
Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj
Broj spašenih izvora: 1; broj poveznica koje su označene kao mrtve: 0) #IABot (v2.0.8 |
Nema sažetka uređivanja Oznake: uklonjeno uređivanje mobilni uređaj m.wiki |
||
Redak 2:
'''Legenda''' (lat. ono što se ima pročitati, štivo) u srednjem vijeku, pobožno štivo, najčešće [[životopis]] nekog [[svetac|sveca]], koji se čitao u crkvi ili samostanskoj blagovaonici za vrijeme jela (u našim krajevima takvi su se tekstovi obično nazivali ''čtenija'', ''čtenja'', ''štenja'' ). Kao književna vrsta legenda je [[pripovijest]] u prozi ili stihovima, u kojoj je tema povijesno-biografskih podataka (ili elemenata sa historijskom namjenom) isprepletena [[fantastika|fantastičnim]] (basnoslovnim, natprirodnim, pustolovnim) pojedinostima.
▲Legenda je prastarog postanka, djelomično se poklapa sa [[mit|mitom]] i proizlazi iz težnje da se činjenična građa, historijska tradicija ili prvotni oblik nekog prikaza preobrazi i obogati sadržajima fantazijsko-emocionalne vrijednosti. Stare predaje o osnucima naselja, seobama, ratnim pohodima, katastrofama, uglednim vođama i vladarima, mudrim državnicima i zakonodavcima, pustolovnim pomorcima, glasovitim ljepoticama, junačkim borcima, smjelim buntovnicima itd., književno su se staložile i legendama kojima su protkane ''[[Ilijada]]'', ''[[Odiseja]]'', ''[[Mahabharata]]'', ''[[Ramayana]]'', egipatske ''Sinuheove zgode'', židovske ''Pentateuh'', babilonski ep o Gilgamešu, budistička ''Tripitaka'', perzijska ''Zend-Avesta'', kineska ''Shu-king'', Vergilova ''[[Eneida]]'', Ovidijeve ''[[Metamorfoze]]'' i druge.
S pobjedom kršćanstva, legende se počinju stvarati oko ličnosti i događaja religioznog značaja: [[mučenik|mučenika]], pustinjaka, svetaca, misionara, crkvenog prelata, vladara, osnivanja crkava i samostana itd. Prve kršćanske [[hagiografija|hagiografske]] legende pojavljuju se već na prijelazu u [[srednji vijek]] (Djela Apostolska, Djela Mučenika, svetačke biografije Atanasija, Jeronima, Grgura iz Toursa). Na osnovi antičkih prisjećanja koje je podržavao studij klasičnih pisaca, stvaraju se motivi kršćanskog kruga preoblikovani i prilagođeni mentalitetu srednjovjekovnog čovjeka ([[Aleksandar Veliki]], pad Troje, [[Orfej]], [[Kleopatra]], [[Tizba]], [[Antiob]], [[Trajan]], [[Dioklecijan]] i drugi) Narodna predaja čuva i umnožava građu legendi oko predstavnika feudalno-viteškog društva (Karlo Veliki, [[Roland]], Fridrik Barbarossa, Arthur, Tristan, Lancelot, [[Hamlet]], Grizelda, Izolda, Genoveva i drugi), dok križarski ratovi prenose na Zapad, zajedno s ostalim kulturnim elemntima Istoka, i blago njihovih legendi (Budin život, priča o Sakuntali, motivi iz Pančanatre, Tisuću i jedne noći i drugi). Neki legendarni motivi tvore široke cikluse (vitezovi Okruglog stola, [[Sveti gral]]), dok se neki povezuju u jedinstvene spjevove (''[[Edda]]'', ''Pjesma o Nibelunzima'').
| |||