Ugljikohidrati: razlika između inačica
Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj
m RpA: WP:NI, WP:HRV |
Bitan Oznake: uklonjeno uređivanje VisualEditor mobilni uređaj m.wiki |
||
Redak 1:
[[slika:Lactose.svg|thumb|right|310px|[[Laktoza]] je [[disaharid]] koji se nalazi u [[mlijeko|mlijeku]]. Sastoji se od jedne molekule [[galaktoza|D-galaktoze]] i jedne molekule [[glukoza|D-glukoze]] vezanih beta-1-4-[[glikozidna veza|glikozidnom vezom]]. Ima formulu C<sub>12</sub>H<sub>22</sub>O<sub>11</sub>.]]
'''Ugljikohidrati''' su velike [[biomolekula|biološke molekule]] ili [[makromolekula|makromolekule]] sastavljene od [[ugljik]]ovih (C), [[vodik]]ovih (H) i [[kisik]]ovih (O) atoma, obično s omjerom [[atom]]a vodika i kisika od 2 : 1 (kao u [[voda|vodi]]), odnosno [[empirijska formula|empirijske formule]] C<sub>''m''</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>''n''</sub> (pri čemu ''m'' može biti različit od ''n'').<ref>{{cite web |url=http://bioweb.wku.edu/courses/biol115/wyatt/biochem/carbos.htm |title=WKU BIO 113 Carbohydrates |author=''Western Kentucky University'' |publisher=wku.edu |date=29. svibnja 2013. |access-date=25. siječnja 2014. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140112080341/http://bioweb.wku.edu/courses/BIOL115/Wyatt/Biochem/Carbos.htm |archivedate=12. siječnja 2014.}}</ref> Postoje neke iznimke poput [[deoksiriboza|deoksiriboze]], šećerne komponente [[DNA]],<ref>{{cite book |url=http://books.google.com/?id=itHVNZicPgwC&pg=PT86&lpg=PT86&dq=C5H10O4+Deoxyribose |title=Biology |author=Eldra Pearl Solomon, Linda R. Berg, Diana W. Martin |author2=''Cengage Learning'' |pages=52 |isbn=978-0534278281 |publisher=google.books.com |year=2004}}</ref> koja ima empirijsku formulu C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>4</sub>.<ref>{{cite web |url=http://webbook.nist.gov/cgi/inchi/InChI%3D1S/C5H10O4/c6-2-1-4(8)5(9)3-7/h2,4-5,7-9H,1,3H2 |title=Material Measurement Library D-erythro-Pentose, 2-deoxy- |author=''National Institute of Standards and Technology'' |publisher=nist.gov |year=2011}}</ref> Ugljikohidrati su u tehničkom pogledu [[hidrat]]i ugljika,<ref>{{cite web |url=http://myweb.brooklyn.liu.edu/lawrence/che4x/e5chos.pdf |title=The Chemistry of Carbohydrates |author=''Long Island University'' |publisher=brooklyn.liu.edu |date=29. svibnja 2013. |access-date=25. siječnja 2014. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161225032837/http://myweb.brooklyn.liu.edu/lawrence/che4x/e5chos.pdf |archivedate=25. prosinca 2016.}}</ref> premda ih je strukturalno bolje promatrati kao [[polihidroksialdehid]]e i [[keton]]e.<ref>{{cite web |url=http://chemed.chem.purdue.edu/genchem/topicreview/bp/1biochem/carbo5.html |title=Carbohydrates: The Monosaccharides |author=''Purdue University'' |publisher=purdue.edu |date=29. svibnja 2013.}}</ref> jozic adriano
Naziv je najčešći u [[biokemija|biokemiji]] gdje se kao sinonimi za njih rabe nazivi '''saharidi''' ili '''šećeri'''. Ugljikohidrati (saharidi) najčešće se dijele na četiri skupine: [[monosaharid]]e, [[disaharid]]e, [[oligosaharid]]e i [[polisaharid]]e. Općenito se monosaharidi i disaharidi, kao maleni ugljikohidrati (male [[molekularna masa|molekularne mase]]), obično nazivaju [[šećer]]ima.<ref>{{cite journal |doi=10.1038/421219a |title=Sugars tied to the spot |year=2003 |last1=Flitsch |first1=Sabine L. |last2=Ulijn |first2=Rein V |journal=Nature |volume=421 |issue=6920 |pages=219–20 |pmid=12529622}}</ref> Riječ '''saharid''' potječe od grčke riječi ''σάκχαρον'' (''sákharon'') što znači "[[šećer]]". Iako je znanstvena nomenklatura ugljikohidrata složena, imena monosaharida i disaharida vrlo često završava sufiksom [[-oza]]. Na primjer, [[grožđani šećer]] jest monosaharid [[glukoza]], [[trščani šećer]] jest disaharid [[saharoza]], a mliječni šećer jest disaharid [[laktoza]] (vidi ilustraciju).
| |||