Purin
Purin je heterociklički aromatski organski spoj. Sastoji se od pirimidinskog prstena spojenog na imidazolnom prstenu. Purini, koji uključuju supstituirane purine i njihove tautomere, a u prirodi se najčešće javljaju u obliku heterocikličkih spojeva koji sadrže dušik.[1]
Purini i pirimidini čine dvije skupine dušičnih baza, uključujući i dvije skupine nukleotidnih baza. Dva od četiri deoksiribonukleotidea i dva od četiri ribonukleotida, koji se odnose na gradivne blokove dezoksiribonukleinske kiseline - DNK i ribonukleinske kiseline - RNK su purini.
U prirodi se purini javljaju u više oblika. Dvije od pet baza u nukleinskoj kiselini, adenin i guanin su purini. U DNK-u, te baze tvore vodikove veze s njihovim komplementarnim pirimidinima timinom i citozinom. To se zove komplementarno sparivanje baza. U RNK komplement adenina je uracil umjesto timina.
Ostali značajni purini su hipoksantin, ksantin, teobromin, kofein, mokraćna kiselina i izogvanin.
Riječ purin (čisti urin) je skovao njemački kemičar Emil Fischer 1884. godine. On ga je sintetizirao prvi put 1899. godine, a kao polazni materijal bila je mokraćna kiselina, koja je izolirana je iz bubrežnih kamenaca, te je dokazao da su purini su zasebna grupa kemijskih spojeva.
Metabolizam uredi
Mnogi organizmi imaju metaboličke putove za sintetiziranje i razgradnju purina. Akumulacija modificiranih purinskih nukleotida radi štetu raznim staničnim procesima, osobito onim koji uključuju DNK i RNK. Da bi se održali u životu, organizmi posjeduju niz (deoksi) purinskih fosfohidrolaza, koje hidroliziraju te purinske derivate. Deaminacija purinskih baza može imati kao rezultat nakupljanje nukleotida kao što su ITP, dITP, xtp i DTP.[2]
Nedostaci u enzimima koji kontroliraju proizvodnju purina mogu ozbiljno mijenjati DNK sekvence u stanici, što može objasniti zašto ljudi koji nose određene genetske varijante purinskih metaboličkih enzima imaju veći rizik za neke vrste raka.
Mokraćna kiselina je spoj koji nastaje u našem organizmu kao završni produkt razgradnje purinskih baza. Prilikom kristalizacije mokraćne kiseline dolazi do stvaranja naskaga u zglobovima i pojave gihta. Tada se preporučuje dijeta s namirnicama siromašnim purinima s oko 100 - 150 mg purina na dan.
Izvori purina uredi
| Niska | Srednje niska | Srednje visoka | Visoka | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| jaja | 0 | gljiva bukovača | 50 | svinjska potrbušina, carsko meso | 100 | svinjska pluća | 434 |
| mlijeko | 0 | cvjetača | 51 | kobasice za prženje od svinjetine | 101 | goveđa slezena | 444 |
| sir cheddar/cheshire, 50 % masti | 6 | pšenica (cijelo zrno) | 51 | sjemenke lana | 105 | sardine u ulju (riba) | 480 |
| sir brie | 7 | raž (cijelo zrno) | 51 | divlji zec | 105 | teleća jetra | 460 |
| sir edamer, 30 % mliječne masti | 7 | kukuruz šećerac | 52 | divljač | 105 | vrganj sušeni | 488 |
| sir edamer, 40 % mliječne masti | 7 | usoljena govedina | 57 | grožđice | 107 | svinjska jetra | 515 |
| sir edamer, 45 % mliječne masti | 7 | krvavice | 55 | bakalar (riba) | 109 | svinjska slezena | 516 |
| višnja | 7 | zelena paprika | 55 | slanutak | 109 | svinjsko srce | 530 |
| krastavac | 7 | peršin list | 57 | smuđ (riba) | 110 | goveđa jetra | 554 |
| pivo, bezalkoholno | 8 | špinat | 57 | juneći file | 110 | ovčija slezena | 773 |
| jogurt, min. 3,5 % mliječne masti | 8 | banana | 57 | juneći biftek | 110 | srdela dimljena (riba) | 804 |
| sir mladi | 9 | gljive | 58 | juneći stek | 110 | kvasac pekarski | 880 |
| rajčica | 11 | riječni rak | 60 | pileći batak | 110 | teleće žlijezde (brizle) | 1260 |
| cikorija | 12 | Crispbread kreker | 60 | dagnje | 112 | kvasac pivski | 1810 |
| kruška | 12 | sezam | 62 | kobasica "Jagdwurst" | 112 | teobromin (nalazi se u čokoladama) | 2300 |
| rabarbara | 12 | proso | 62 | pečena piletina | 115 | ||
| luk | 13 | sušena šljiva | 64 | jastog | 118 | ||
| zelena salata | 13 | sušeni list komorača | 64 | juneća vratina | 120 | ||
| rotkvica | 13 | vlasac | 67 | juneći odrezak | 120 | ||
| komorač listovi | 14 | tofu | 68 | leća (suha) | 127 | ||
| kruh, žitarice (brašno) ili (bijeli kruh) | 14 | prokulice | 69 | dimljena slanina | 127 | ||
| kukuruz | 14 | mesni doručak (goveđi) | 70 | grah bijeli (suhi) | 128 | ||
| jabuka | 14 | kakao u prahu | 71 | list (riba) | 131 | ||
| ogrozd | 16 | zmijska trava (crni korijen) | 71 | kuhana šunka | 131 | ||
| krumpir | 16 | marelica | 73 | meso kunića | 132 | ||
| kiseli kupus (ocijeđen) | 16 | poriluk | 74 | juneći mišići | 133 | ||
| crvena ribizla | 17 | kobasica München Weisswurst | 73 | svinjski jezik | 136 | ||
| mrkva | 17 | kobasica Mettwurst | 74 | školjka češljača | 136 | ||
| endivija | 17 | goveđi mozak | 75 | patka | 138 | ||
| višnja Morello | 17 | kobasica Fleischwurst | 78 | divljač, but | 138 | ||
| gljive lisičarke | 17 | artičoka | 78 | bakalarka (riba) | 139 | ||
| gljive lisičke (konzervirane) | 17 | kobasica Wien | 78 | štuka (riba) | 140 | ||
| zamjena za kavijar | 18 | jegulja (dimljena) | 78 | svinjski file | 140 | ||
| malina | 18 | kikiriki | 79 | teleći kotlet, odrezak s kostima | 140 | ||
| krumpir (kuhani s korom) | 18 | linjak (riba) | 80 | teleći file | 140 | ||
| avokado | 19 | sojine klice | 80 | suncokretovo sjeme | 143 | ||
| naranča | 19 | brokula | 81 | kavijar | 144 | ||
| kivi (voće) | 19 | svinjski mozak | 83 | skuša (riba) | 145 | ||
| cikla | 19 | grašak zeleni | 84 | svinjski kotlet s kostima | 145 | ||
| ananas | 19 | kobasica šunkarica | 85 | teleća pluća | 147 | ||
| patlidžan | 21 | kobasice Frankfurter | 89 | škampi smeđi | 147 | ||
| breskva | 21 | kamenica | 90 | puretina (s kožom) | 150 | ||
| pecivo | 21 | teleće kobasice | 91 | teleći stek | 150 | ||
| jagode | 21 | mozak teleći | 92 | teleći vrat s kostima | 150 | ||
| kineski kupus | 21 | grašak (suhi) | 95 | teleća noga s kostima | 150 | ||
| borovnica | 22 | kobasica Mortadela | 96 | piletina kuhana | 159 | ||
| kupus | 22 | zob bez ljuske (cijelo zrno) | 94 | šaran (riba) | 160 | ||
| šparoge | 23 | ječam bez ljuske (cijelo zrno) | 96 | goveđi jezik | 160 | ||
| brazilski oraščići | 23 | svinjski but | 160 | ||||
| šljiva | 24 | crni bakalar (riba) | 163 | ||||
| tikvice | 24 | guska | 165 | ||||
| korabica | 25 | svinjski mišići | 166 | ||||
| orah | 25 | losos (riba) | 170 | ||||
| grožđe | 27 | mak (suhi) | 170 | ||||
| salata | 28 | teleći mišići | 172 | ||||
| izdanci bambusa | 29 | piletina (prsa s kožom) | 175 | ||||
| zelena maslina (marinirana) | 29 | halibut (riba) | 178 | ||||
| gljive konzervirane | 29 | janjetina (samo mišići) | 182 | ||||
| celer | 30 | soja | 190 | ||||
| dunja | 30 | haringina ikra | 190 | ||||
| riža bijela | 30 | konjsko meso | 200 | ||||
| kupus crveni | 32 | haringa - Atlantic (riba) | 210 | ||||
| sir Limburgera, 20% mliječne masti | 32 | teleći bubrezi | 218 | ||||
| crna bazga | 33 | haringa - Matje (riba) | 219 | ||||
| dinja | 33 | grah crni (suhi) | 222 | ||||
| datule sušene | 35 | inćun (riba) | 239 | ||||
| mahune | 37 | redfish (riba) | 241 | ||||
| badem | 37 | ovčije srce | 241 | ||||
| kelj | 37 | pileća jetra | 243 | ||||
| lješnjak | 37 | goveđe srce | 256 | ||||
| matovilac | 38 | tuna (riba) | 257 | ||||
| tjestenina se s jajima | 40 | goveđi bubrezi | 269 | ||||
| bob | 41 | tuna u ulju (riba) | 290 | ||||
| riža integralna | 44 | pastrva (riba) | 297 | ||||
| bundeva | 44 | svinjski bubrezi | 334 | ||||
| sušene mahune | 45 | teleća slezena | 343 | ||||
| kelj | 48 | sardine (riba) | 345 | ||||
| goveđa pluća | 399 | ||||||
Izvori uredi
- ↑ Rosemeyer, H. Chemistry & Biodiversity 2004, 1, 361.
- ↑ Davies O, Mendes P, Smallbone K, Malys N. 2012. Characterisation of multiple substrate-specific (d)ITP/(d)XTPase and modelling of deaminated purine nucleotide metabolism. BMB Reports. 45 (4): 259–64. doi:10.5483/BMBRep.2012.45.4.259. PMID 22531138CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ↑ Purine table. www.acumedico.com. Pristupljeno 3. prosinca 2021.