Kolunić: razlika između inačica
Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj
m vraćeno na inačicu od 23:30, 23. studenog 2014. - uklonjen prepisani sadržaj sa stranica izvan wp, npr. www.grmec.com/MojGrmec/kolunic2.htm i zavicajnoudruzenjepetrovac.com/index.php/%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%92%D1%83%D1%80 |
Nema sažetka uređivanja |
||
Redak 18:
}}
'''Kolunić''' je naseljeno mjesto u sastavu općine [[Bosanski Petrovac]], [[Federacija Bosne i Hercegovine]], [[Bosna i Hercegovina|BiH]].
== Zemljopis ==
Selo Kolunić se nalazi na južnom obodu petrovačkog polja i njegovog dodira sa strmim padinama Osječenice, obraslim četinarskom šumom. Put Petrovac - Drvar dijeli selo na dva dijela, gornji Kolunić i Donji Kolunić (Rakića dolina) na koji se nastavlja treći dio sela, Revenik. Ispod sela protiču tri potoka, a u samom selu ima pet izvora, narod obično kaže da su ljekoviti. Udaljenost od Petrovca je oko 3,5 km.
== Historija ==
=== Ilirsko i rimsko doba ===
Petrovačko polje je i u ilirsko doba bilo dobro naseljeno, što potvrđuje veliki broj gradinskih naselja na dominantnijim položajima oko polja. Neka su od tih naselja nastavila život i u rimsko doba. Na nekima su od njih nađeni i rimski ostaci (temelji zgrada i rimski građevinski materijal). Jedan od najvećih objekata te vrste je Gradina u Koluniću (sjeverno od k. 691), utvrdeno naselje većih dimenzija s ostacima snažnog rimskog kamenog bedema na nasipu jedne prethistorijske gradine. [[Antički Rim|Rimljani]] su preko [[Oštrelj|Oštrelja]] izgradili važnu komunikaciju, koja je dolazila iz Dalmacije i preko jugoistočnog dijela Petrovačkog polja silazila u dolinu rijeke Sane (47/48. g.). Od ove su se ceste niz polje, prema zapadu, odvajala dva kraka koji su vodili u dolinu Une. Jedan je išao preko [[Krnjeuša|Krnjeuše]] i [[Risovac|Risovca]], drugi preko [[Bjelaj|Bjelaja]] i [[Prkosi|Prkosa]]. Utvrđenje se nalazilo na vrlo markantnom položaju, koji vizuelno nadzire dobar dio polja. Gradina u Koluniću nije obrađena u literaturi. Nalazi se na ogoljelom i ispranom terenu, odmah desno od puta Bosanski Petrovac - Drvar.<ref>Bosna i Hercegovina u antičko doba. -[[Ivo Bojanovski]], Akadenija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 1988</ref>
=== Srednji vijek ===
Najveći dio pisanih istorijskih izvora, vezanih za srednjovjekovnu župu Pset, koja se prostirala na području današnje teritorije opštine [[Bosanski Petrovac]], vezan je za Kolunić. Prema spisu crkvenog sabora u Splitu iz 1185. godine župa Pset je pripadala u crkvenom pogledu kninskoj biskupiji. Prvi poznati župan koji je upravljao župom Pset u kraljevo ime bio je neki Dionizije koji se spominje u jednom spisu iz 1266. godine.
Još god. 1292. piše u poznaloj darovnici kralja Karla II. za bana [[Šubići|Pavla Šubića]]: "nec non progeniem seu generationem quae vocatur Suczunuy et Psef", po čemu bi se moglo suditi, da se je pleme (generatio), koje je u Psetu živjelo, tada zvalo psetskim plemenom. No već trideset i tri godine poslije, u jednoj ispravi od god. 1325., izdanoj u gradu Ključu na Sani, dakle u neposrednom susjedstvu županije psetske, nalazi se zapisaneo "Budona de generatione Cholunic, Budislao filio Gerdomil". Tada se dakle znalo u Ključu, da Budonja pripada plemenu Kolunić. Po tome se zaključuje, da je u prvoj četvrtini XIV. stoljeća već postojalo ime Kolunić za ono hrvatsko pleme, koje je prebivalo u županiji Pset. Budući da je u istoj županiji bilo i selo Kolunić (Kolunići), pa je ili selo primilo ime svoje od plemena, ili je pleme prozvano po znamenitom selu, u kojem je prebivalo.
Prema raznim, uglavnom sudskim, dokumentima iz 14. i 15. stoljeća poznato je nekoliko plemenitaških rodova koji su imali svoje posjede u župi Pset, a bili su iz plemena Kolunić. Prvi su Mišljenovići od Kolunića, koji su imali posjede u Velikom i Malom Očijevu (danas sela blizu Martin Broda uz put za Drvar). Drugi poznati plemenitaški rod (hiža) u 15. stoljeću u župi Pset bili su Perušići iz sela Bilića. Treći poznati rod bili su Oršići iz Drinića (na jugu župe Pset).
Navedene najpoznatije porodice iz plemena Kolunića, kao i druge, manje poznate, počele su se preseljavati sa svojih posjeda u Psetu dalje na zapad i sjever, po padu Bosne pod osmansku vlast 1463. godine, a sve jača preseljenja uslijedila su iza Krbavske bitke 1495. godine. [[Gašpar Perušić|Perušići]] su osnovali današnje naselje istog imena u Lici, a Oršići naselje Slavetići kod Karlovca po kojem su se i oni zvali. Neke porodice su zadržale rodovska imena a neke su se u novom zavičaju zvale plemenskim imenom Kolunić. Iz tog plemena je i Leopold Karlo Kolonić (1631.—1707.), jedan od najznamenitijih prelata i državnika ugarskih. Nakon svršenih nauka u Beču stupio je u viteški red Ivanovaca, te je ratovao protiv Turaka na Kreti (1654.);od god. 1659. bio je komander svoga reda u Mailbergu i Chebu, pa se je onda posvetio svećeničkomu staležu. God. 1669. postao je biskupom u Njitri, god. 1672. u Novom mjestu kod Beča. Posljednji muški potomak ove znamenite porodice bio je sinovac nadbiskupa
i kardinala Leopolda, po imenu grof Sigismund Kolonić (Kollonitsch, 1676.—1751.),od god. 1716. biskup, a od god. 1722. prvi nadbiskup u gradu Beču. Poznat je i [[Martin Rota-Kolunić]], bakrorezac iz 16. stoljeća, rođen u Šibeniku.<ref>''Županija Pset (Pesenta) i pleme Kolunić'' -[[Vjekoslav Klaić|Klaić]], 1928, 1-12
</ref>
O životu iz tih vremena svjedoče ostaci srednjovjekovne crkve Sv. Đurđa (Panađur) koju neki datiraju u 14. vijek, a neki istoričari možda i u 12. Sa svih strana crkve nalazi se nekropola sa stećcima u obliku uglavnom većih ploča. Arheološko područje sa ostacima srednjovjekovne crkve i nekropolom sa stećcima na lokalitetu Crkvina u Koluniću, proglašeno je 2007 nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.<ref>''ODLUKA - Arheološko područje sa ostacima srednjovjekovne crkve i nekropolom sa stećcima na lokalitetu Crkvina u Koluniću, općina Bosanski Petrovac , proglašava se nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine'' - "Službeni glasnik BiH", broj 12/09.</ref>
==Stanovništvo==
Line 35 ⟶ 51:
|661 (97,49%)
|-
|'''
|11 (2,11%)
|5 (0,86%)
Line 61 ⟶ 77:
|}
==
{{reflist}}
* Knjiga: "Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.", statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
| |||