Štirovke

biljna porodica iz reda klinčićolike
(Preusmjereno s Amaranthaceae)

štirovke (ščirovine, šćirovi, lat. Amaranthaceae), biljna porodica iz reda Caryophyllales ili klinčićolike. Najpoznatiji rod među njima je Amaranthus (amarant), biljka koja je starim američkim Indijancima služila kao žitarica. Porodici pripada 178 rodova s ukupno 2.052 priznate vrste, od čega rodu Amaranthus (štirevi, ščirevi, šćirevi) 105.

Štirovke
Amaranthus cruentus
Amaranthus cruentus
Sistematika
Carstvo: Plantae
Koljeno: Magnoliophyta
Razred: Magnoliopsida
Red: Caryophyllales
Porodica: Amaranthaceae
Juss.[1]
Rod: vidi tekst

Amarant ili šćir je poznat i pod nazivom rumenika. U Europi se rijetko koristi u prehrani, a u Hrvatskoj se kao žitarica može naći samo u nekim prodavaonicama zdrave hrane. najčešće uzgojene vrste su Amaranthus cruentus, Amaranthus hypochondriacus i Amaranthus caudatus.[2]

Rodovi Uredi

  1. Familia Amaranthaceae Juss. (2334 spp.)[3]
    1. Subfamilia Amaranthoideae Burnett
      1. Tribus Celosieae Fenzl
        1. Deeringia R. Br. (10 spp.)
        2. Pleuropetalum Hook. fil. (3 spp.)
        3. Henonia Moq. (1 sp.)
        4. Celosia L. (43 spp.)
        5. Hermbstaedtia Rchb. (15 spp.)
      2. Tribus Amarantheae Rchb.
        1. Subtribus Amaranthinae
          1. Bosea L. (4 spp.)
          2. Chamissoa Kunth (3 spp.)
          3. Herbstia Sohmer (1 sp.)
          4. Siamosia K. Larsen & Pedersen (1 sp.)
          5. Allmania R. Br. ex Wight (1 sp.)
          6. Charpentiera Gaudich. (6 spp.)
          7. Indobanalia Henry & B. Roy (1 sp.)
          8. Lagrezia Moq. (13 spp.)
          9. Amaranthus L. (95 spp.)
          10. Digera Forssk. (1 sp.)
          11. Neocentema Schinz (2 spp.)
          12. Pleuropterantha Franch. (3 spp.)
        2. Subtribus Aervinae
          1. Saltia Moq. (1 sp.)
          2. Sericostachys Gilg & Lopr. (1 sp.)
          3. Sericocomopsis Schinz (2 spp.)
          4. Sericocoma Fenzl (2 spp.)
          5. Pseudosericocoma Cavaco (1 sp.)
          6. Cyphocarpa (Fenzl) Lopr. (3 spp.)
          7. Centemopsis Schinz (12 spp.)
          8. Nelsia Schinz (2 spp.)
          9. Sericorema (Hook. fil.) Lopr. (2 spp.)
          10. Centema Hook. fil. (2 spp.)
          11. Eriostylos C. C. Towns. (1 sp.)
          12. Lopriorea Schinz (1 sp.)
          13. Rosifax C. C. Towns. (1 sp.)
          14. Leucosphaera Gilg (1 sp.)
          15. Cyathula Blume (27 spp.)
          16. Allmaniopsis Suess. (1 sp.)
          17. Pupalia Juss. (4 spp.)
          18. Marcelliopsis Schinz (3 spp.)
          19. Dasysphaera Volkens ex Gilg (4 spp.)
          20. Volkensinia Schinz (1 sp.)
          21. Arthraerva (Kuntze) Schinz (1 sp.)
          22. Wadithamnus T. Hammer & R. W. Davis (1 sp.)
          23. Paraerva T. Hammer (2 spp.)
          24. Aerva Forssk. (11 spp.)
          25. Polyrhabda C. C. Towns. (1 sp.)
          26. Trichuriella Bennet (1 sp.)
          27. Nothosaerva Wight (1 sp.)
          28. Nototrichum (Gray) Hillebr. (3 spp.)
          29. Calicorema Hook. fil. (2 spp.)
          30. Chionothrix Hook. fil. (2 spp.)
          31. Stilbanthus Hook. fil. (1 sp.)
          32. Mechowia Schinz (2 spp.)
          33. Nyssanthes R. Br. (4 spp.)
          34. Ptilotus R. Br. (119 spp.)
          35. Psilotrichum Blume (27 spp.)
          36. Psilotrichopsis C. C. Towns. (1 sp.)
          37. Achyranthes L. (22 spp.)
          38. Centrostachys Wall. (1 sp.)
          39. Achyropsis (Moq.) Hook. fil. (6 spp.)
          40. Pandiaka (Moq.) Hook. fil. (13 spp.)
      3. Tribus taksponomska pozicija nepoznata
        1. Lecosia Pedersen (2 spp.)
        2. Omegandra G. J. Leach & C. C. Towns. (1 sp.)
    2. Subfamilia Gomphogynoideae Luerss.
      1. Tribus Pseudoplantageae Covas
        1. Pseudoplantago Suess. (2 spp.)
      2. Tribus Gomphreneae Fenzl
        1. Subtribus Froelichiinae
          1. Guilleminea Kunth (6 spp.)
          2. Tidestromia Standl. (8 spp.)
          3. Froelichia Moench (15 spp.)
          4. Froelichiella R. E. Fr. (1 sp.)
          5. Pfaffia Mart. (33 spp.)
          6. Hebanthodes Pedersen (1 sp.)
          7. Hebanthe Mart. (5 spp.)
          8. Pedersenia Holub (9 spp.)
          9. Alternanthera Forssk. (107 spp.)
        2. Subtribus Gomphreninae
          1. Gomphrena L. (135 spp.)
          2. Pseudogomphrena R. E. Fr. (1 sp.)
          3. Iresine R. Br. (42 spp.)
          4. Quaternella Pedersen (3 spp.)
    3. Subfamilia Betoideae Ulbr.
      1. Acroglochin Schrad. ex Schult. (1 sp.)
      2. Hablitzia M. Bieb. (1 sp.)
      3. Oreobliton Durieu & Moq. (1 sp.)
      4. Aphanisma Nutt. ex Moq. (1 sp.)
      5. Beta L. (15 spp.)
    4. Subfamilia Chenopodioideae Burnett
      1. Tribus Axyrideae G. Kadereit & Sukhor.
        1. Axyris L. (7 spp.)
        2. Krascheninnikovia Gueldenst. (1 sp.)
        3. Ceratocarpus Buxb. ex L. (1 sp.)
      2. Tribus Dysphanieae Pax
        1. Teloxys Moq. (1 sp.)
        2. Neomonolepis Sukhor. (1 sp.)
        3. Suckleya Gray (1 sp.)
        4. Dysphania R. Br. (53 spp.)
      3. Tribus Anserineae Dumort.
        1. Spinacia L. (3 spp.)
        2. Blitum Hill (9 spp.)
      4. Tribus Atripliceae Duby
        1. Lipandra Moq. (1 sp.)
        2. Oxybasis Kar. & Kir. (14 spp.)
        3. Chenopodiastrum S. Fuentes, Uotila & Borsch (11 spp.)
        4. Microgynoecium Hook. fil. (1 sp.)
        5. Proatriplex (W. A. Weber) Stutz & G. L. Chu (1 sp.)
        6. Stutzia E. H. Zacharias (3 spp.)
        7. Archiatriplex G. L. Chu (1 sp.)
        8. Halimione Aellen (3 spp.)
        9. Atriplex L. (271 spp.)
        10. Extriplex E. H. Zacharias (2 spp.)
        11. Exomis Fenzl ex Moq. (2 spp.)
        12. Grayia Hook. & Arn. (4 spp.)
        13. Micromonolepis Ulbr. (1 sp.)
        14. Holmbergia Hicken (1 sp.)
        15. Baolia H. W. Kung & G. L. Chu (1 sp.)
        16. Chenopodium L. (117 spp.)
      5. Tribus Camphorosmeae Endl.
        1. Eokochia Freitag & G. Kadereit (1 sp.)
        2. Spirobassia Freitag & G. Kadereit (1 sp.)
        3. Chenolea Thunb. (2 spp.)
        4. Neokochia (Ulbr.) G. L. Chu & S. C. Sand. (2 spp.)
        5. Sclerolaena R. Br. (63 spp.)
        6. Maireana Moq. (59 spp.)
        7. Eremophea Paul G. Wilson (2 spp.)
        8. Enchylaena R. Br. (2 spp.)
        9. Didymanthus Endl. (1 sp.)
        10. Neobassia A. J. Scott (2 spp.)
        11. Malacocera R. H. Anderson (4 spp.)
        12. Dissocarpus F. Muell. (4 spp.)
        13. Osteocarpum F. Muell. (5 spp.)
        14. Threlkeldia R. Br. (2 spp.)
        15. Stelligera A. J. Scott (1 sp.)
        16. Roycea C. A. Gardner (3 spp.)
        17. Sclerochlamys F. Muell. (1 sp.)
        18. Grubovia Freitag & G. Kadereit (5 spp.)
        19. Camphorosma L. (3 spp.)
        20. Sedobassia Freitag & G. Kadereit (1 sp.)
        21. Bassia All. (20 spp.)
    5. Subfamilia Corispermoideae Raf.
      1. Corispermum B. Juss. ex L. (67 spp.)
      2. Agriophyllum M. Bieb. (7 spp.)
      3. Anthochlamys Fenzl (5 spp.)
    6. Subfamilia Salicornioideae Luerss.
      1. Kalidium Moq. (6 spp.)
      2. Halopeplis Ung.-Sternb. (3 spp.)
      3. Halostachys C. A. Mey. (1 sp.)
      4. Halocnemum M. Bieb. (2 spp.)
      5. Heterostachys Ung.-Sternb. (2 spp.)
      6. Allenrolfea Kuntze (3 spp.)
      7. Arthrocaulon Piirainen & G. Kadereit (3 spp.)
      8. Microcnemum Ung.-Sternb. (1 sp.)
      9. Arthroceras Piirainen & G. Kadereit (1 sp.)
      10. Tecticornia Hook. fil. (46 spp.)
      11. Mangleticornia P. W. Ball, G. Kadereit & Cornejo (1 sp.)
      12. Salicornia L. (59 spp.)
    7. Subfamilia Salsoloideae Raf.
      1. Tribus Suaedeae Moq.
        1. Suaeda Scop. (96 spp.)
        2. Bienertia Bunge ex Boiss. (4 spp.)
        3. Sevada Moq. (1 sp.)
        4. Lagenantha Chiov. (2 spp.)
      2. Tribus Salsoleae Dumort.
        1. Sympegma Bunge (2 spp.)
        2. Kali Mill. (21 spp.)
        3. Traganum Delile (2 spp.)
        4. Traganopsis Maire & Wilczek (1 sp.)
        5. Xylosalsola Tzvelev (6 spp.)
        6. Turania Akhani & Roalson (4 spp.)
        7. Halothamnus Jaub. & Spach (19 spp.)
        8. Oreosalsola Akhani (10 spp.)
        9. Collinosalsola Akhani & Roalson (2 spp.)
        10. Rhaphidophyton Iljin (1 sp.)
        11. Noaea Moq. (4 spp.)
        12. Salsola L. (33 spp.)
        13. Canarosalsola Akhani & Roalson (1 sp.)
        14. Arthrophytum Schrenk (9 spp.)
        15. Haloxylon Bunge (16 spp.)
        16. Halogeton C. A. Mey. (6 spp.)
        17. Cyathobasis Aellen (1 sp.)
        18. Girgensohnia Fenzl (5 spp.)
        19. Horaninowia Fisch. & C. A. Mey. (6 spp.)
        20. Cornulaca Delile (7 spp.)
        21. Nucularia Batt. (1 sp.)
        22. Anabasis L. (30 spp.)
      3. Tribus Caroxyloneae Akhani & Roalson
        1. Caroxylon Thunb. (114 spp.)
        2. Nitrosalsola Tzvelev (23 spp.)
        3. Kaviria Akhani & Roalson (10 spp.)
        4. Nanophyton Less. (8 spp.)
        5. Halocharis Moq. (9 spp.)
        6. Petrosimonia Bunge (12 spp.)
        7. Ofaiston Raf. (1 sp.)
        8. Pyankovia Akhani & Roalson (3 spp.)
        9. Halimocnemis C. A. Mey. (28 spp.)
        10. Piptoptera Bunge (1 sp.)
        11. Halarchon Bunge (1 sp.)
        12. Climacoptera Botsch. (32 spp.)
        13. Physandra Botsch. (1 sp.)
    8. Subfamilia Polycnemoideae Raf.
      1. Tribus Polycnemeae Dumort.
        1. Polycnemum L. (6 spp.)
        2. Nitrophila S. Watson (4 spp.)
        3. Hemichroa R. Br. (1 sp.)
        4. Surreya R. Masson & G. Kadereit (2 spp.)

Nekadašnje potpotrodice Uredi

Izvori Uredi

Vanjske poveznice Uredi

 Zajednički poslužitelj ima još gradiva o temi Amaranthaceae
 Wikivrste imaju podatke o taksonu Amaranthaceae