Francuske regije

Ovaj članak je dio
serije:
Politička podjela Francuske
Pokrajinska razina
Pokrajine
a. Pokrajine kontinentalne Francuske
b. Prekomorske pokrajine
Razina departmana
Departmani
(uključujući Prekomorske departmane)
Razina okruga
Okruzi
Kantonalna razina
Kantoni
Međuopćinska razina
Urbane zajednice
Aglomerizacijske zajednice
Općinske zajednice
Udruge novih aglomerizacija
Općinska razina
Općine
Općinski okruzi
Drugi
Collectivités d'outre-mer
Collectivité sui generis
Pays d'outre-mer
Territoire d'outre-mer
Raspršeni otoci
Otok Clipperton

Francuske regije (francuska riječ je la région) ili pokrajine su najviše upravne i teritorijalne jedinice Francuske Republike kojima je procesom decentralizacije dodijeljeno pravo statusa pravnih osoba kao i sloboda samoupravljanja. Status pokrajina uređen je XII. poglavljem Francuskog ustava iz 1958. godine te općim zakonom o teritorijalnim jedinicama.

Sadašnje regije potječu od starih provincija prerevolucionarnog doba kao i od povijesno-tradicionalnih pokrajina koje sadrže određeni regionalni kulturni i društveni identitet kao i ekonomsku povezanost. Do 2015. godine Francuska je brojila 27 regija, a teritorijalnom reformom od 1. siječnja 2016, broj je sveden na 18 regija. Od 18 pokrajina njih 13 nalazi se u europskoj Francuskoj, a njih 5 su francuski prekomorski posjedi.

Sve pokrajine, za razliku od ostalih upravnih jedinica, imaju dva parlamenta : Pokrajinsko vijeće, koje predstavlja izabranu skupštinu s moću odlučivanja te Vijeće za ekonomiju, društvo i okoliš koje je savjetodavno vijeće čiji članovi nisu izabrani već imenovani. Predsjednik Pokrajinskog vijeće predstavlja izvršnu vlast pokrajine.

Ovlasti koje su povjerene pokrajinama pokrivaju mnoga područja i često su vrlo velike. Najvažnije ovlasti su nadležnost nad srednjoškolskim obrazovanjem, kao i nadzor i upravljanje regionalnim prometom, kao i razvoj pokrajinske ekonomije. Moć pokrajina u odnosu na državu rasla je od 90ih godina prošlog stoljeća i danas one imaju popriličnu političku i ekonomsku moć, a neke od njih imaju snažan lokalni identiet s mogućnošću razvoja zahtjeva za snažnijom autonomijom ili čak neovisnošću.

Povijest

uredi

Stare provincije za vrijeme kraljevine

uredi
 
Francuske pokrajine prije Revolucije iz 1789. godine

Prije Francuske revolucije, 1789. godine, Kraljevina Francuska je bila podijeljena na provincije po feudalnom principu. Te provincije više manje odgovaraju nekim današnjim regijama. 1789. provincije su ukinute, a zemlja je podijeljena u 83 departmana.

Francuske provincije kroz 20. stoljeće

uredi

Regije je kao gospodarske zajednice prvi zamislio Étienne Clémentel, te je 5. travnja 1919. osnovana regija Est (Nancy) koja je pokrivala Lorraine, Champagne-Ardenne i Alsace-Moselle. Te regije su udružene radi trgovačke suradnje, te su to zapravo bila udruženja trgovačkih komora kojima je upravljao regionalni odbor. U ovo prvo vrijeme su se stvorile još neke takve regije, te su često mijenjale svoj oblik.

Po tom modelu, u rujnu 1919. godine, osnovano je 19 "turističkih regija" povezanih po zemljopisnim, etnografskim, povijesnim i turističkim elementima.

Poslije Prvog svjetskog rata jačaju ideje regionalista koji su željeli stvoriti upravna područja veća od departmana. Ironično, takva podjela je stvorena za vrijeme Vichyske Francuske, kad je maršal Pétain, 19. travnja 1941. potpisao zakon kojime su neke stare francuske provincije reorganizirane, te u kojima su se nalazili departmani. Ovakva organizacija nije preživjela pad petanističkog režima, 1945. godine.

Za vrijeme Četvrte Republike je osmišljena podjela teritorija iznad departmanskog nivoa. 28. listopada 1956. godine, stvoren je plan podjele na 21 pokrajinu (Korzika je bila dio pokrajine Provansa-Alpe-Azurna obala). Uz nekoliko upravnih promjena u regijama idućih godina, 2. ožujka 1982. godine, donesen je zakon o decentralizaciji. Teritorijalna podjela iz 1982. godine ostala je važeća do 2016. godine.

Francuske pokrajine 1982. – 2016.

uredi
 
Francuske pokrajine 1982.-2016.

Od 1982. sve do 2011. godine Francuska je bila podjeljena na 26 pokrajina (22 u europskoj Francuskoj, te 4 u prekomorskim posjedima). 2011. status pokrajine dobio je departman Mayotte. Ta podjela ostala je važeća do 2016. godine.

  • 22 pokrajine u kontinentalnoj (europskoj) Francuskoj :

1. Elzas (Alsace)
2. Akvitanija (Aquitaine)
3. Auvergne
4. Donja Normandija (Basse-Normandie)
5. Burgundija (Bourgogne)
6. Bretanja (Bretagne)
7. Centre
8. Champagne-Ardenne
9. Korzika (Corse) (Korzika je imala status teritorijalne zajednice (collectivité territoriale) koji je različit od statusa ostale europske 21 regije.)
10. Franche-Comté
11. Gornja Normandija (Haute-Normandie)

12. Île-de-France
13. Languedoc-Roussillon
14. Limousin
15. Lorraine
16. Pireneji-Jug (Midi-Pyrénées)
17. Nord-Pas-de-Calais
18. Regija Loire (Pays de la Loire)
19. Pikardija (Picardie)
20. Poitou-Charentes
21. Provansa-Alpe-Azurna obala (Provence-Alpes-Côte d'Azur)
22. Rona-Alpe (Rhône-Alpes)

  1. Gvadalupa (Guadeloupe)
  2. Francuska Gvajana (Guyane)
  3. Martinik (Martinique)
  4. Reunion (Réunion)
  5. Mayotte

Trenutni status pokrajina Francuske Republike

uredi

Nakon višegodišnje rasprave i pokušaja reforme teritorijalne organizacije, Francuski je parlament je tijekom 2014. godine izglasao teritorijalnu reorganizaciju koja će nastupiti 1. siječnja 2016. godine. Ta nova i trenutna podjela podrazumijeva 18 pokrajina: 13 u kontinentalnoj Francuskoj (od kojih Korzika ima poseban položaj) te 5 u prekomorskim posjedima.

Pokrajine kontinentalne Francuske

uredi
Zastava Smještaj Naziv Sjedište Departmani Površina (km2) Broj stanovnika (2014.) INSEE oznaka
    Auvergne-Rona-Alpe
Auvergne-Rhône-Alpes
Lyon Ain, Allier, Ardèche, Cantal, Drôme, Isère, Loire, Haute-Loire, Puy-de-Dôme, Rhône + Métropole de Lyon, Savoie i Haute-Savoie 69 711 7 820 966 84
    Bretanja
Bretagne
Rennes Côtes-d'Armor, Finistère, Ille-et-Vilaine i Morbihan 27 208 3 276 543 53
    Burgundija-Franche-Comté
Bourgogne-Franche-Comté
Dijon Côte-d'Or, Doubs, Jura, Nièvre, Haute-Saône, Saône-et-Loire, Yonne i Territoire de Belfort 47 784 2 820 623 27
    Centre-Val de Loire Orléans Cher, Eure-et-Loir, Indre, Indre-et-Loire, Loir-et-Cher i Loiret 39 151 2 577 435 24
    Grand Est Strasbourg Ardennes, Aube, Marne, Haute-Marne, Meurthe-et-Moselle, Meuse, Moselle, Bas-Rhin, Haut-Rhin i Vosges 57 441 5 554 645 44
-   Hauts-de-France Lille Aisne, Nord, Oise, Pas-de-Calais i Somme 31 806 6 006 156 189
-   Île-de-France Pariz Pariz, Seine-et-Marne, Yvelines, Essonne, Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis, Val-de-Marne i Val-d'Oise 12 011 12 027 565 11
    Korzika Ajaccio Corse-du-Sud i Haute-Corse 8 680 324 212 94
    Normandija
Normandie
Rouen Calvados, Eure, Manche, Orne i Seine-Maritime 29 907 3 335 645 28
    Nova Akvitanija
Nouvelle Aquitaine
Bordeaux Charente, Charente-Maritime, Corrèze, Creuse, Dordogne, Gironde, Landes, Lot-et-Garonne, Pyrénées-Atlantiques, Deux-Sèvres, Vienne i Haute-Vienne 84 036 5 879 144 75
    Okcitanija
Occitanie
Toulouse Ariège, Aude, Aveyron, Gard, Haute-Garonne, Gers, Hérault, Lot, Lozère, Hautes-Pyrénées, Pyrénées-Orientales, Tarn i Tarn-et-Garonne 72 724 5 730 753 76
    Provansa-Alpe-Azurna obala
Provence-Alpes-Côte d'Azur
Marseille Alpes-de-Haute-Provence, Hautes-Alpes, Alpes-Maritimes, Bouches-du-Rhône, Var i Vaucluse 31 400 4 983 438 93
    Zemlja Loire
Pays de la Loire
Nantes Loire-Atlantique, Maine-et-Loire, Mayenne, Sarthe i Vendée 32 082 3 690 833 52

Prekomorske pokrajine

uredi
Zastava Smještaj Naziv Sjedište Departmani Površina (km2) Broj stanovnika (2014.) INSEE oznaka
    Francuska Gvajana
Guyane
Cayenne 1 83 534 252 338 03
    Gvadalupa
Guadeloupe
Basse-Terre 1 1 628 400 186 01
    Martinik
Martinique
Fort-de-France 1 1 128 383 911 02
    Mayotte Mamoudzou 1 374 256 518 06
    Réunion
La Réunion
Saint-Denis 1 2 504 842 767 04

Vanjske poveznice

uredi
  • [1] : Stranica o razvoju francuskih pokrajina sa zemljopisnog i gospodarskog stajališta.


  Portal Francuske – Pristup člancima s tematikom o Francuskoj.