Prvenstvo Jugoslavije u košarci
Košarka je u bivšoj Jugoslaviji bila uz nogomet jedan od najpopularnijih sportova, a važnu ulogu su igrali i hrvatski klubovi kao što su Cibona iz Zagreba, Split i Zadar, a najuspješniji klubovi iz ostalih krajeva bivše Jugoslavije su bili Crvena zvezda, Partizan i OKK iz Beograda, Olimpija iz Ljubljane, te Bosna iz Sarajeva.
Prvo prvenstvo Jugoslavije za klubove se održalo 1940. godine,[1] a tijekom vremena je postalo najjače košarkaško prvenstvo u Europi. Prvenstvo 1945. godine su odigrale momčadi vojnih selekcija, a potom je prvenstvo postalo za klubove. U sezonama 1946., 1947., 1948., 1952. i 1953. su prvo igrana republička prvenstva, pa potom završnica prvenstva, a u ostalim sezonama se igrala normalna liga. Do 1967. se igralo tokom kalendarske godine, a od 1967./68. se prešlo na sustav proljeće/jesen, te su svi klubovi morali igrati u dvoranama, za razliku od prijašnjih godina, kada se moglo igrati i na otvorenim igralištima.
Od sezone 1981/82. prvak bi se odlučivao doigravanjem u između najboljih momčadi u ligaškom dijelu prvenstva, a kao zanimljivost valja navesti da je u doigravanju, pored plasiranih momčadi iz prve lige, sudjelovao i prvak druge lige (1.B lige), tako da je teoretski, prvak druge lige iste godine mogao postati i državnim prvakom.
Pregled po sezonama
uredisezona (mjesto) 1 |
broj klubova 2 |
prvak | rez. finala 3 | doprvak | prvoplasirani | drugoplasirani | trećeplasirani |
---|---|---|---|---|---|---|---|
doigravanje / majstorica | Liga / završnica po liga sustavu | ||||||
Prvenstvo Kraljevine Jugoslavije - prvenstvo sokolskih društava | |||||||
1940. Borovo - Vukovar |
6 | Zagreb II | 45:12 | Sušak (Sušak - Rijeka) | |||
Prvenstvo vojnih selekcija | |||||||
1945. Subotica |
5 | Jugoslavenska narodna armija | 21:18 | Srbija | |||
Prvenstvo FNRJ / SFRJ | |||||||
1946. Beograd |
8 | Crvena zvezda Beograd | Zadar | Egyseg Novi Sad | |||
1947. Zagreb |
5 | Crvena zvezda Beograd | Zadar | Partizan Beograd | |||
1948. Beograd |
6 | Crvena zvezda Beograd | Proleter Zrenjanin | Jedinstvo Zagreb | |||
1949. | 10 | Crvena zvezda Beograd | Partizan Beograd | Mladost Zagreb | |||
1950. | 10 | Crvena zvezda Beograd | Partizan Beograd | Železničar Ljubljana | |||
1951. | 12 | Crvena zvezda Beograd | Partizan Beograd | Mladost Zagreb | |||
1952. | 4 | Crvena zvezda Beograd | Proleter Zrenjanin | Partizan Beograd | |||
1953. | 4 | Crvena zvezda Beograd | AŠK Ljubljana | Lokomotiva Zagreb | |||
1954. | 12 | Crvena zvezda Beograd | Mladost Zagreb | Proleter Zrenjanin | |||
1955. | 10 | Crvena zvezda Beograd | Proleter Zrenjanin | Partizan Beograd | |||
1956. | 10 | Proleter Zrenjanin | Olimpija Ljubljana | Partizan Beograd | |||
1957. | 10 | Olimpija Ljubljana | Proleter Zrenjanin | Crvena zvezda Beograd | |||
1958. | 10 | OKK Beograd | Olimpija Ljubljana | Crvena zvezda Beograd | |||
1959. | 10 | Olimpija Ljubljana | Crvena zvezda Beograd | Željezničar Karlovac | |||
1960. | 10 | OKK Beograd | Olimpija Ljubljana | Zadar | |||
1961. | 10 | Olimpija Ljubljana | Lokomotiva Zagreb | OKK Beograd | |||
1962. | 10 | Olimpija Ljubljana | OKK Beograd | Zadar | |||
1963. | 10 | OKK Beograd | Partizan Beograd | Olimpija Ljubljana | |||
1964. | 10 | OKK Beograd | Zadar | Crvena zvezda Beograd | |||
1965. | 12 | Zadar | Olimpija Ljubljana | OKK Beograd | |||
1966. | 12 | Olimpija Ljubljana | Partizan Beograd | Zadar | |||
1967. | 12 | Zadar | Olimpija Ljubljana | Crvena zvezda Beograd | |||
1967./68. | 12 | Zadar | Olimpija Ljubljana | Crvena zvezda Beograd | |||
1968./69. | 12 | Crvena zvezda Beograd | Olimpija Ljubljana | Jugoplastika Split | |||
1969./70. | 12 | Olimpija Ljubljana | Crvena zvezda Beograd | Jugoplastika Split | |||
1970./71. | 12 | Jugoplastika Split | Lokomotiva Zagreb | Crvena zvezda Beograd | |||
1971./72. Ljubljana |
12 | Crvena zvezda Beograd | 75:70 | Jugoplastika Split | Crvena zvezda Beograd | Jugoplastika Split | Lokomotiva Zagreb |
1972./73. | 14 | Radnički Beograd | Crvena zvezda Beograd | Partizan Beograd | |||
1973./74. | 14 | Zadar | Jugoplastika Split | Crvena zvezda Beograd | |||
1974./75. | 14 | Zadar | Jugoplastika Split | Partizan Beograd | |||
1975./76. | 14 | Partizan Beograd | Jugoplastika Split | Bosna Sarajevo | |||
1976./77. Beograd |
14 | Jugoplastika Split | 98:96 | Bosna Sarajevo | Jugoplastika Split | Bosna Sarajevo | Partizan Beograd |
1977./78. | 14 | Bosna Sarajevo | Partizan Beograd | Jugoplastika Split | |||
1978./79. | 12 | Partizan Beograd | Jugoplastika Split | Cibona Zagreb | |||
1979./80. | 12 | Bosna Sarajevo | Jugoplastika Split | Cibona Zagreb | |||
1980./81. | 12 | Partizan Beograd | Cibona Zagreb | Zadar | |||
1981./82. | 12 | Cibona Zagreb | 112:108, 89:75 | Partizan Beograd | Partizan Beograd | Cibona Zagreb | Crvena zvezda Beograd |
1982./83. 4 | 12 | Bosna Sarajevo 4 | 98:103, 96:84, 82:83, 20:0 bb | Šibenka Šibenik 4 | Šibenka Šibenik | Partizan Beograd | Bosna Sarajevo |
1983./84. | 12 | Cibona Zagreb | 78:76, 79:87, 72:71 | Crvena zvezda Beograd | Cibona Zagreb | Crvena zvezda Beograd | Zadar |
1984./85. | 12 | Cibona Zagreb | 97:88, 89:92, 119:106 | Crvena zvezda Beograd | Cibona Zagreb | Crvena zvezda Beograd | Zadar |
1985./86. | 12 | Zadar | 70:84, 84:73, 111:110 | Cibona Zagreb | Cibona Zagreb | Zadar | Budućnost Titograd |
1986./87. | 12 | Partizan Beograd | 78:73, 89:88 | Crvena zvezda Beograd | Cibona Zagreb | Partizan Beograd | Jugoplastika Split |
1987./88. | 12 | Jugoplastika Split | 101:79, 80:86, 88:67 | Partizan Beograd | Jugoplastika Split | Cibona Zagreb | Partizan Beograd |
1988./89. | 12 | Jugoplastika Split | 74:73, 75:70 | Partizan Beograd | Partizan Beograd | Jugoplastika Split | Bosna Sarajevo |
1989./90. | 12 | Jugoplastika Split | 98:70, 67:69, 93:63, 113:89 | Crvena zvezda Beograd | Jugoplastika Split | Crvena zvezda Beograd | Zadar |
1990./91. | 12 | POP 84 Split | 85:74, 95:91, 86:64 | Partizan Beograd | POP 84 Split | Partizan Beograd | Cibona Zagreb |
Podebljano su označeni prvaci za godinu
1 mjesto odigravanja završnice prvenstva ili majstorice
2 broj klubova u ligaškom dijelu prvenstva, ne uključuje klubove eliminirane u republičkim prvenstvima ili momčadi iz B lige koje su stekle pravo nastupa u doigravanju
3 podebljano je označen rezultat koji je prvak ostvario kao domaćin; kurzivom je ostvaren rezultat na neutralnom terenu, normalne debljine je rezultat ostvaren u gostima
4 Političkom odlukom je poništena treća utakmica finala (suprotno pravilima Williama Jonesa, prema kojima je utakmica završila rezultatom kojim je završila i nikakva naknadna odluka ne smije to mijenjati), te je tako Šibenci oduzet naslov prvaka, a dodijeljen Bosni (čija se momčad pojavila na novoj utakmici koju je organizirao KSJ)
Momčadi po uspješnosti
urediklub | bivši nazivi | sjedište | prvak | doprvak | ukupno |
---|---|---|---|---|---|
Ukupno prvaci i doprvaci (1940. – 1991.) | |||||
Crvena zvezda | Beograd | 12 | 7 | 19 | |
Olimpija | AŠK | Ljubljana | 6 | 8 | 14 |
Split | Jugoplastika POP 84 |
Split | 6 | 6 | 12 |
Zadar | Zadar | 6 | 3 | 9 | |
Partizan | Beograd | 4 | 10 | 14 | |
OKK | Beograd | 4 | 1 | 5 | |
Cibona | Lokomotiva | Zagreb | 3 | 4 | 7 |
Bosna | Sarajevo | 31 | 1 | 4 | |
Proleter | Zrenjanin | 1 | 4 | 5 | |
Radnički | Beograd | 1 | 1 | ||
JNA | 1 | 1 | |||
SK Zagreb II | Zagreb | 1 | 1 | ||
Šibenik | Šibenka | Šibenik | 11 | 1 | |
Mladost | Zagreb | 1 | 1 | ||
Srbija | 1 | 1 | |||
SK Sušak | Rijeka | 1 | 1 |
1 Političkom odlukom je poništena treća utakmica finala (suprotno pravilima Williama Jonesa, prema kojima je utakmica završila rezultatom kojim je završila i nikakva naknadna odluka ne smije to mijenjati), te je tako Šibenci oduzet naslov prvaka, a dodijeljen Bosni (čija se momčad pojavila na novoj utakmici koju je organizirao KSJ). Tablica pokazuje stanje sukladno pravilima Williama Jonesa.
Klubovi koji nisu bili ni prvaci ni doprvaci, a osvojili su treće mjesto su:
- iz Hrvatske:
- Jedinstvo iz Zagreba
- Željezničar iz Karlovca
- iz Vojvodine:
- Egyseg iz Novog Sada
- iz Slovenije
- Železničar iz Ljubljane
- Budućnost iz Podgorice
Uspješnost po republikama i pokrajinama
uredi(kad nađemo podatke o drugoplasiranom 1940., kad je prvak bilo Sokolsko društvo Zagreb II, ažurirati podatke)
republika | prvak | doprvak | ukupno | klubovi | |
---|---|---|---|---|---|
Ukupno prvaci i doprvaci (1940. – 1991.) | |||||
SR Hrvatska | 16 | 16 | 32 | Split, Zadar, Cibona, Mladost, SK Zagreb II, Šibenik1, SK Sušak | |
SR BiH | 3 | 1 | 4 | Bosna 1 | |
uža SR Srbija | 21 | 19 | 40 | Crvena zvezda, Partizan, OKK Beograd, Radnički, Srbija | |
SR Slovenija | 6 | 8 | 14 | Olimpija | |
SAP Vojvodina | 1 | 4 | 5 | Proleter | |
SR Crna Gora | - | - | - | - | |
SR Makedonija | - | - | - | - | |
SAP Kosovo | - | - | - | - | |
JNA | 1 | - | 1 | JNA |
1 Političkom odlukom je poništena treća utakmica finala (suprotno pravilima Williama Jonesa, prema kojima je utakmica završila rezultatom kojim je završila i nikakva naknadna odluka ne smije to mijenjati), te je tako Šibenci oduzet naslov prvaka, a dodijeljen Bosni (čija se momčad pojavila na novoj utakmici koju je organizirao KSJ). Tablica pokazuje stanje sukladno pravilima Williama Jonesa.
Povezani članci
urediIzvori
uredi- ↑ Povijest.net Miljenko Hajdarović: Povijest košarke