Francuski obred

Francuski obred (fran. Rite français), također poznat i kao Moderni francuski obred (Rite français moderne) te Moderni obred (Rite moderne), je masonski obred kojeg je utemeljio i standardizirao Veliki orijent Francuske u razdoblju od 1783. do 1786. godine pod nazivom Obred u sedam stupnjeva po režimu Velikog orijenta Francuske (Rit en 7 grades suivant le Régime du Grand Orient de France).

Povijest

Francuski obred usko povezan s pojavom slobodnog zidarstva u Francuskoj a uspostavljen je 1786. godine. Na samom početku 18. stoljeća, britanski masoni prisutni u Francuskoj donijeli su Moderni obred koji je potom preveden na francuski. Iako ovaj hibridni oblik više nije poznat kao Francuski obred ponekad se koristi to ime kako bi se razlikovao od Škotskih obreda iz kojih je prvobitno nastao. Kako bi jamčio da će francuska masonerija imati nacionalnu dimenziju Veliki orijent Francuske je započeo standardizaciju "modernih" šesterokutnih (prema percepciji oblika države) obreda s 1782. godinom. Godine 1785. sustav je fiksiran na prva tri stupnja u plavoj loži čime se pokazao jak engleski utjecaj u odnosu na škotske obrede.

Međutim, tek su se 1801. godine tiskala pravila ovog obreda pod naslovom Masonski regulator (Régulateur du Maçon) koja su sadržavala nekoliko dopuna i izmjena prethodne verzije i koja su kružila od lože do lože u diskrentom rukopisu. Obred je prošao kroz nekoliko kasnijih reorganizacija da se 1858. godine nametnuo se Muratov Francuski obred koji ga je vratio na temelje Andersonovih konstitucija bez samog preoblikovanja obreda jer se tekst ne razlikuje mnogo od onog u Masonskom regulatoru.

U adogmatskoj masoneriji

Nakon velikog raskola 1877. godine u kojem se razdvojilo regularno i kontinentalno adogmatsko slobodno zidarstvo, Veliki kolegij obreda Velikog orijenta Francuske odlučio se na novu reformu koja se dogodila 1879. godine. Tako je iz Francuskog obreda uklonjena svaka formulacija i poveznica s religijskim konotacijama (kao što je upućivanje na Velikog Graditelja svih svjetova i dužnosti prema Bogu). Vijeće iz 1886. godine na čelu s Louisom Aimableom završio je adogmatsku formu obreda dajući mu tračak pozitivizma – od te godine obred je poznat kao Prijateljski francuski obred. Obred je kasnije imao manje važne reformu 1907. godine da bi ostao nepromijenjen sve do 1938. godine kada je Arthur Groussier, veliki majstor Velikog Orijenta Francuske, počeo novu reformsku inicijativu u pokušaju vraćanja obreda njegovim korijenima nakon zbroja dopuna i brisanja koja su ga učinila teško razumljivim i bezdušnim. Konačna verzija, poznata kao Groussierov Francuski obred, dovršena je 1955. godine pod vodstvom Paula Chevaliera.

U 1960-ima i 70-ima nekoliko masona poput Renéa Guillyja tražilo je izvornu bit Francuskog obreda te su poduzeli novi pokušaj oživljavanja njegova inicijacijskog i simboličkog karaktera. Guilly je bio glavna snaga iza stvaranja sustava Tradicionalnog francuskog obreda, sustava koji i danas postoji unutar Nacionalne velike lože Francuske. Godine 1974. u Parizu je na poticaj člana Tradicionalne simboličke velike lože "Opera" utemeljen još jedan sustav. Potonji je kroz svoje ogranke doveo do stvaranja suverenog kolegija Tradicionalnog francuskog obreda unutar okvira s više jurisdikcija.

U regularnoj masoneriji

Istraživanja drugih masona dovela su ih do Brazila te je Vrhovno vijeće Modernog obreda za Brazil konačno im je dodijelilo dozvolu za osnivanje Velikog francuskog kapitela 1989. godine. Ovo je bio preporod Obnovljenog modernog francuskog obreda nakon 150 godina odsutnosti – pod nazivom Tradicionalni francuski obred i s uklonjenim svim kasnijim ili vanjskim dodacima, modifikacijama i utjecajima. Tako je ovaj obed postao najbliži obredu koji se prakticirao u Francuskoj u drugoj polovici 18. stoljeća. Prema riječima Rogera Girarda "specifičnost Francuskog obreda je upravo ono što nijedan drugi obred nema".

Stupnjevi

Sustav francuskog obreda ima sedam stupnjeva:

• u "plavoj loži":
  • 1° – učenik
  • 2° – kompanjon
  • 3° – majstor

• četiri reda:
  • 4° (1. red) – tajni odabranik (fran. Élu secret)
  • 5° (2. red) – škotski veliki odabranik (Grand élu écossais)
  • 6° (3. red) – vitez istoka (Chevalier d'Orient)
  • 7° (4. red) – suvereni princ Ružinog križa, savršeni slobodni zidar, veliki zapovjednik Hrama (Chevalier de l'Aigle, Parfait Maçon libre sous le nom de Rose-Croix)

Peti red postoji još od nastanka Obreda, a prvi put se spominje u prvoj verziji njegovih pravila iz 1801. godine. Imaju ga Veliki orijent Francuske, Nacionalna velika loža Francuske i Ženski generalni veliki kapitel Francuske. Ritual petog reda (od 80 rituala koje masoni ovog reda moraju proučavati) vrlo je sličan ritualu 28. stupnja Škotskog obreda koji odgovara vitezu Sunca.

Prisutnost

U kontinentalnom slobodnom zidarstvu, 80 posto loža koje prakticiraju Francuski obred pripadaju Velikom orijentu Francuske, ali ga prakticiraju i neke lože u drugim jurisdikcijama kao što su Tradicionalna simbolička velika loža "Opera", Velika mješovita loža Francuske i Francuska nacionalna loža. Ovaj obred je također službeni obred Velikog orijenta Poljske. Veliki orijent Francuske je 1973. godine izdao patent Francuskog obreda Velikoj ženskoj loži Francuske pa je ova jurisdikcija razvila verziju obreda prilagođenu svojim specifičnim potrebama.

U regularnoj Nacionalnoj velikoj loži Francuske po ovom obredu radi otprilike 10-15 posto loža.

Obred se proširio u Belgiji, Luksemburgu, Brazilu, Nizozemskoj, Grčkoj, Španjolskoj i Švicarskoj (i prije u Louisiani) iako je van Francuske uglavnom manjinski obred (posebno se radi u ložama koje je osnovao Veliki orijent Francuske).

Vidi još

• Masonski redovi
• Popis masonskih obreda