Kruševo (Makedonija)
Kruševo (makedonski: Крушево, vlaški: Crushuva) je gradić u središnjoj Makedoniji, južno od Skopja.
Крушево | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Sjeverna Makedonija
|
| Općina | Općina Kruševo |
| Stanovništvo | 5507 (2002.) |
| Visina | 1350 m |
| Koordinate | 41°22′N 21°14′E / 41.367°N 21.233°E |
| Poštanski broj | 7550 |
| Pozivni broj | 048 |
| Registarska oznaka | BT |
| Karta | |
  Kruševo Kruševo na zemljovidu Sjeverne Makedonije | |
Kruševo ima 5 507 stanovnika, smješteno je na nadmorskoj visini od čak 1350 m, sjedište je istoimene Općine Kruševo, koja ima oko 9,684 stanovnika (po popisu iz 2002.).[1]
Povijest uredi
Kruševo se prvi put je spominje u turskom defteru za1467./1468., kada je dan kao posjed, zajedno s Prilepom i još 31 sela spahiji Husein-Begu. Grad je narastao brojem stanovnika i ekonomski ojačao dolaskom brojnih izbjeglica Vlaha iz Moskopolja i Gramosa u XVIII st. Kruševljani su postali poznati fresko slikari(zoografi) i drvorezbari crkvenog inventara, rade po cijelom Balkanu. Ali rade i u svom gradu, najstariji sakralni objekt u gradu je crkva Sv. Nikola(1832.), koja je djelomično izgorjela za vrijeme Ilindenskog ustanka. Uz ovu, Kruševljani podižu i Crkvu Marijina Uzačašća (1867.), te crkvu Svetog Trojstva, pored grada na lokalitetu Trstenik podižu manastirsku crkvu Sveti Spas 1836. godine.
Na početku XX st. Kruševo postaje sjedište nekadašnje Kruševske republike za Ilindenskog ustanka 1903. U to vrijeme je u Kruševu živjelo oko 4.000 Vlaha i oni su predstavljali dvije trećine stanovništva. Za Kruševske republike uspostavljena je multinacionalna vlada, trojica ministara bili Vlasi, kao i lokalni vojni lider Pitu Guli (1845. – 1903.), koji je poginuo braneći republiku, i time postao makedonski narodni junak. U Makedoniji se i danas na Kruševsku republiku gleda kao na uspješan model etničke suradnje.
Znamenitosti uredi
Gradić je sam po sebi mali muzej, tradicionalne arhitekture XVIII. i XIX st. U gradu se nalazi spomenik Makedonium ( posvećen Ilindenskom ustanku), kao i Muzej posvećen Kruševskoj republici i Ilindenskom ustanku. 2011. godine otvorena je i Memorijalna kuća Todor Proeski s eksponatima imovine pokojnog pjevača.
Poznate osobe uredi
- Nikola Karev, makedonski revolucionar
- Patrijarh Joakim III. Konstantinopolski (1834. – 1912.) Ekumenski Patrijath
- Toše Proeski, pjevač, sahranjen na groblju Gumenj
- Vasil Iljoski, Makedonski pisac
- Pitu Guli, ilindenski ustanik
- Alexandros Svolos, Grčki Akademik
- Nikola Martinovski, Makedonski slikar